Vocabulario Esencial de Arquitectura Histórica

Vocabulario de Arquitectura

Arcobotante

Arco que transmite o impulso das bóvedas a un contraforte situado no exterior do edificio. Elemento típico da arquitectura gótica.

Arco apuntado ou oxival

Arco utilizado no período gótico, formado por dous segmentos de círculo de igual radio e inferiores a un cuarto de circunferencia. Arco de dous centros, co intradorso formando ángulo na clave.

Arco de ferradura

Arco ultrasemicircular cun só centro máis alto que a liña de impostas. Característico das arquitecturas visigótica e islámicas.

Arco de faixa

Arco que sobresae do intradorso da bóveda e corta esta en sentido transversal ao eixo, e serve para reforzala.

Arco formeiro

Arco que é paralelo ao eixo lonxitudinal da nave e que serve para unir e, á súa vez, separar as naves contiguas.

Arco peraltado

Arco cuxa curva é máis alta que a metade da súa anchura polo emprego dun peralte no seu arranque.

Arco rebaixado

Arco cuxa curva é inferior á media circunferencia. Parécese ao de medio punto, pero ten menos altura.

Arquivolta

Cada unha das molduras de perfil curvo que a modo de arcos concéntricos en serie decrecente conforman a frontal dun van abucinado.

Bóveda de cruzaría, nervada ou de oxivas

Bóveda formada por dous arcos apuntados que se cruzan en diagonal formando os nervios, cunha clave común. É característica da arquitectura gótica.

Ciborio

Torre de planta cadrada, circular ou octogonal, saínte ao exterior e situada sobre o cruceiro dunha igrexa, para iluminar o seu interior.

Deambulatorio ou xirola

Corredor semicircular dunha igrexa que serve para que transiten por el os fieis e visitantes sen dificultar a celebración litúrxica. Atópase rodeando o presbiterio ou capela maior, prolongando e unindo as naves laterais entre si.

Estatua-columna

Estatua adosada ao fuste dunha columna, frecuente nas portadas do románico e do gótico.

Parteluz ou mainel

Columna que divide verticalmente en dúas partes un van.

Perspectiva xerárquica

Aquela que ordena os personaxes en función do seu status social, atribuíndo un maior tamaño a aqueles que ocupan unha posición xerárquica preeminente. Non se trata, por tanto, dunha perspectiva realista.

Plan central

Planta simetricamente organizada con referencia a un punto central. Pode ter forma poligonal, circular ou de cruz grega.

Planta basilical

Planta de estrutura lonxitudinal, que consta de tres ou cinco naves.

Presbiterio

Parte dunha igrexa que comprende a área do altar maior ata as gradas por onde se sube a el. Soe situarse na ábsida central, e está reservado ao clero.

Retrato

Representación pictórica, escultórica ou fotográfica da efixie dunha ou varias persoas. / Xénero baseado nesa representación.

Rosetón

Van circular grande, constituído por unha grella de pedra calada, decorado con vidreiras e tracería. Moi característico das igrexas góticas.

Tímpano

Na arquitectura clásica, espazo interior dun frontón, que xeralmente se decora con figuración escultórica. / Nas portadas das igrexas románicas e góticas, espazo entre o lintel e a arquivolta de maior radio, que polo xeral acolle unha representación escultórica.

Tribuna

Galería aberta situada sobre as naves laterais dunha igrexa, desde a cal os fieis podían seguir as cerimonias relixiosas.

Triforio

Galería estreita, de carácter máis ornamental que funcional, no interior das igrexas góticas, aberta nos muros da nave central, e constituída por vans ornamentados e separados por maineis.

Triglifo

Rectángulo surcado por tres acanaladuras verticais, que sobresae e decora o friso do entaboamento dórico, alternándose coas métopas.