Sobietar Batasunaren amaiera
Enviado por Chuletator online y clasificado en Historia
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 5,53 KB
Gerra Hotzaren susperraldia eta amaiera (1976-1991) 3. Etapa.
4.1. Sobietarren ofentsiba.
70ko hamarkadaren erdi aldera, Ameriketako Estatu Batuen nagusitasuna ahuldurik zegoen. Ekonomia-egoera larria zen herrialde horretan, petrolioaren prezioa izugarri igo zelako eta kanpo-zorra handitu zelako. Sobietar Batasuna, berriz, sendotuta zegoen, Asiako herrialde batzuetan erregimen komunistak ezarri zituztelako. 1977an, SESB irismen ertaineko misil nuklearrak kokatzen hasi zen Ekialdeko Europan. Sobietarren helburua Mendebaldeko Europako herrialdeak beldurtzea zen. Sobietar Batasunak areagotu egin zuen Hirugarren Munduko mugimendu iraultzaileentzako laguntza.
Erregimen marxistak ezarri ziren: Afrikan, Angola, Mozambique, Etiopia. Latinoamerikan, Nikaragua, El Salvador eta Guatemala.
1979, funtsezko urtea.
Irango iraultza islamikoa.
Iranen Rheza Paleor Xarhk gobernatzen ziren diktadurazko erregimen baten bidez. Estatu Batuek Ekialde Estainan zuten akatu nagusienetakoa zen, munduko petrolio-ekoizle handienetakoa.
Ezarritako gizarte-erreformak biztanleriaren gaitzespen handia eragin zuten. Jomeini buru zutela, apaiza xeituak eegoera horretaz baliatu. Protesten ondorioz, 1979an iraultza piztu zen eta errepublika fundamentalista islamikoa ezarri zuten, Koranean oinarritutako gizarte eta politika erregimena.
Afganistango gerra.
1970ko hamarkadan, Afganistango gobernuan zegoen erregimena Sobietar Batasunaren aldekoa zen. Gerrilla armatu batzuk gobernuaren aurka zeuden eta 1979an, gobernuak laguntza eskatu zion SESBi. Hau indartsu zegoenez, egoera horretaz baliatu zen herrialdea inbaditzeko. Helburuak: *Fundamentalismo islamikoaren hedapena gelditzea, sobietar errepublika batzuetara heda ez zedin, hango biztanle gehienak musumanal zirelako. * Afganistango gobernuari boterean eustea eta Indiako Ozeanoan eta Persiar golkoan posizioak hartzea. *Sobietar Batasunaren eragin-eremutik aldentzeko asmoa zuten beste herrialde batzuk ohartaraztea.
Sobietarren aldeko gobernuak hiriak soilik kontrolatu zituen, aurkariek berriz, landa-eremuak. Gerrilla horiek AEBn, Pakistanen eta Saudi Arabiaren laguntza ekonomikoa eta armak jasotzen zituzten. Sobietarren gerrillak garaitzea ezinezkoa egin zitzaienez eta gerra asko luzatu zenez, ekonomia eta politika arazo handia bihurtu zen Sobietar Batasunarentzat. Sobietar Batasunak porrot egin ziren.
4.3. Gerra Hotzaren amaiera.
1980ko hamarkadaren erdialdean, batera gertatu ziren. Reagan AEBetako presidentearen politika erasotzailea. SESBen egoera ahula. Gastu militar handiek eta produkzioaren geldialdiak ekonomia-krisi gogorra eragin zuten SESBen. Afganistango gerra hondagarriari aurre egin behar izan zion.
4.3.1 Gorbatxoven gobernua Sobietar Batasunean.
Mikhail Gorbatxov SESBeko boterera heldu zenean 1985, aldatu zen Sobietar Batasunaren nazioarteko politika. Harremanen aldaketaren lehen adierazpena Washintongo Ituna (1987) izan zen, irismen ertaineko misilak desegiteko. 1989an SESBek bere tropak erretiratu zituzten Afganistandik. Sobietar tropak Ekialdeko Europako herrialdeetatik erretiratu ziren. Sobietar Batasunean irekitasun politikoa eta ekonomikoa hasi zen garatzen.
4.3.2. Iraultza demokratikoak bloke komunistan.
*1989an, Ekialdeko Europan, manifestazio publiko eta altxamendu baketsu ugari piztu ziren, Iraultza demokratikoak. Mugimendu horien ondorioz erori ziren Europako erregimen komunistak.
*Adibide adierazgarrienak: Berlingo harresia desegitea (1989) eta Alemaniaren bateratzea (1990).
*Mugimendu demokratikoa ia bloke komunista osora hedatu zen. Txinan, ikasleek demokraziaren aldeko protesta bati ekin zioten eta Tiananmen plaza okupatu zuten.
4.3.3. Bake akordioak eta bloke komunistaren
Berlingo harresia erori ondoren, AEBeko presidente George Bush aita eta Mikhail Gorbatxov Maltako goi-bileran elkartu eta nazioarteko aro berria hasi zela eta superpotentzien arteko tentsioak amaitu zirela aldarrikatu zuten. AEBak munduko lehen superpotentzia bihurtu zen. NATO erakundea ez zen desegin.
4.1. Sobietarren ofentsiba.
70ko hamarkadaren erdi aldera, Ameriketako Estatu Batuen nagusitasuna ahuldurik zegoen. Ekonomia-egoera larria zen herrialde horretan, petrolioaren prezioa izugarri igo zelako eta kanpo-zorra handitu zelako. Sobietar Batasuna, berriz, sendotuta zegoen, Asiako herrialde batzuetan erregimen komunistak ezarri zituztelako. 1977an, SESB irismen ertaineko misil nuklearrak kokatzen hasi zen Ekialdeko Europan. Sobietarren helburua Mendebaldeko Europako herrialdeak beldurtzea zen. Sobietar Batasunak areagotu egin zuen Hirugarren Munduko mugimendu iraultzaileentzako laguntza.
Erregimen marxistak ezarri ziren: Afrikan, Angola, Mozambique, Etiopia. Latinoamerikan, Nikaragua, El Salvador eta Guatemala.
1979, funtsezko urtea.
Irango iraultza islamikoa.
Iranen Rheza Paleor Xarhk gobernatzen ziren diktadurazko erregimen baten bidez. Estatu Batuek Ekialde Estainan zuten akatu nagusienetakoa zen, munduko petrolio-ekoizle handienetakoa.
Ezarritako gizarte-erreformak biztanleriaren gaitzespen handia eragin zuten. Jomeini buru zutela, apaiza xeituak eegoera horretaz baliatu. Protesten ondorioz, 1979an iraultza piztu zen eta errepublika fundamentalista islamikoa ezarri zuten, Koranean oinarritutako gizarte eta politika erregimena.
Afganistango gerra.
1970ko hamarkadan, Afganistango gobernuan zegoen erregimena Sobietar Batasunaren aldekoa zen. Gerrilla armatu batzuk gobernuaren aurka zeuden eta 1979an, gobernuak laguntza eskatu zion SESBi. Hau indartsu zegoenez, egoera horretaz baliatu zen herrialdea inbaditzeko. Helburuak: *Fundamentalismo islamikoaren hedapena gelditzea, sobietar errepublika batzuetara heda ez zedin, hango biztanle gehienak musumanal zirelako. * Afganistango gobernuari boterean eustea eta Indiako Ozeanoan eta Persiar golkoan posizioak hartzea. *Sobietar Batasunaren eragin-eremutik aldentzeko asmoa zuten beste herrialde batzuk ohartaraztea.
Sobietarren aldeko gobernuak hiriak soilik kontrolatu zituen, aurkariek berriz, landa-eremuak. Gerrilla horiek AEBn, Pakistanen eta Saudi Arabiaren laguntza ekonomikoa eta armak jasotzen zituzten. Sobietarren gerrillak garaitzea ezinezkoa egin zitzaienez eta gerra asko luzatu zenez, ekonomia eta politika arazo handia bihurtu zen Sobietar Batasunarentzat. Sobietar Batasunak porrot egin ziren.
4.3. Gerra Hotzaren amaiera.
1980ko hamarkadaren erdialdean, batera gertatu ziren. Reagan AEBetako presidentearen politika erasotzailea. SESBen egoera ahula. Gastu militar handiek eta produkzioaren geldialdiak ekonomia-krisi gogorra eragin zuten SESBen. Afganistango gerra hondagarriari aurre egin behar izan zion.
4.3.1 Gorbatxoven gobernua Sobietar Batasunean.
Mikhail Gorbatxov SESBeko boterera heldu zenean 1985, aldatu zen Sobietar Batasunaren nazioarteko politika. Harremanen aldaketaren lehen adierazpena Washintongo Ituna (1987) izan zen, irismen ertaineko misilak desegiteko. 1989an SESBek bere tropak erretiratu zituzten Afganistandik. Sobietar tropak Ekialdeko Europako herrialdeetatik erretiratu ziren. Sobietar Batasunean irekitasun politikoa eta ekonomikoa hasi zen garatzen.
4.3.2. Iraultza demokratikoak bloke komunistan.
*1989an, Ekialdeko Europan, manifestazio publiko eta altxamendu baketsu ugari piztu ziren, Iraultza demokratikoak. Mugimendu horien ondorioz erori ziren Europako erregimen komunistak.
*Adibide adierazgarrienak: Berlingo harresia desegitea (1989) eta Alemaniaren bateratzea (1990).
*Mugimendu demokratikoa ia bloke komunista osora hedatu zen. Txinan, ikasleek demokraziaren aldeko protesta bati ekin zioten eta Tiananmen plaza okupatu zuten.
4.3.3. Bake akordioak eta bloke komunistaren
Berlingo harresia erori ondoren, AEBeko presidente George Bush aita eta Mikhail Gorbatxov Maltako goi-bileran elkartu eta nazioarteko aro berria hasi zela eta superpotentzien arteko tentsioak amaitu zirela aldarrikatu zuten. AEBak munduko lehen superpotentzia bihurtu zen. NATO erakundea ez zen desegin.