Olerkigintza Europako Erromantzean
Enviado por Chuletator online y clasificado en Latín
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 14,4 KB
ALEMANIA
Friedrich Schiller(1759-1805)
Olerki ez narratiboa
Hipnoak, odak, abestiak
-Gehiago liberala, erromantikoa baino
-gehiago antzerkigile, poeta baino
-askatasunarealde, hasieran politika eta gizartean, gero mundu pertsonalean
-Goetheren klasizismoaren eragina amaieran
-Holderlinenntonu indartsuaren eragile
-pozaren ereserkia
Goethe(1749-1832)
Olerkigintza narratiboa
-bertsozalea(dramatan adb) baina lirika gutxi
-Arrantzalea
balada (ahozko olerki narratiboa dramatismoz beteak sentimenduak adierazteko)
-gaztetako lana
-Haltzen errege/Elfoen erregea
-balada
-gaztetako lana
Olerki ez narratiboa
elegia(eresia)
-Erromatar elegiak eta Veneziako epigramak
-sentiberatasuna eta erotismoa, lehenean; sarkasmoa bigarrenean
-Italiako bidaiaren eragina
Olerki ez narratiboa
Himnoak, odak, abestiak
-Sartaldeko-sortaldeko diwana
-ekialdeko eragina
-anbiguetatea, mistizismoa ere bai
-Prometheus
-aldarrikapena(antzerkirako asmoa)
54.orrialdea(zohartze)
Friedrich Holderlin(1770-1843)
olerki ez narratiboa
Elegia(eresia)
-Goethek klasizismora jotzen duenean, berak patetismora
-Elegiak
-2.garaiko olerkiak
-mundu klasikoko ezagupen sakona
-mundu garaikidearen ustelkeria, izadian eta klasikoen lanen baloreak
-gizakiaren gaiztakeriak kutsatutako izadia et Grezia idealak
-Jainkoaren erreferentea galdu ondoren, idazlea galduta, pietismo kristaua eta klasikotasuna lortu nahi
-Poesia munduko misterioen argibidea; poeta, misterioak argitzeko aukeratua
-Stuttgard
-Menonen deitorea Diotimari
-ogia eta ardoa
-bakearen ospakizuna: gaixorik/apokaliptikoa, ia eromena
-Artxipielagoa: salaminako gatazkaren ebokazio luzea
Friedrich Holderlin(1770-1243)
Olerki ez narratiboa
-odak
-lehen garaiko lanak
-bertso laburra
-serenitatea
-Rosseauren inozentzia
-Patmos
-gaixorik
-apokaliptikoa, ia eromena
Novalis
Olerki ez narratiboa
Gauaren ereserkiak
-bere maite gaztearen, Sophie von Kuhn, heriotzak bultzatua
-elegiak zitezkeen, baina baikorragoak
-gaua heriotzaren sinbolo barik, galdutako maitearekin aurkitzeko bidea
-Kantu espiritualak (herri posaren eragina)
55.orrialdea(ane)
Heine
Olerkigintza narratiboa
-prosalaria eta kazetaria
-Alemaniako azken erromantizismoa
-erromantizismoarekin amaitu
-maitasun ez erantzuna
-ironia
-pesimismoa
-eragina Schumann, Schubert eta Brahms musikagileengan. Becquer eta Bilintxengan ere.
-Kantuen liburua: kezka politikoak
-Erromantze bilduma: garraztasuna
56.orrialdea(ane)
INGALATERRA
William Blake
Olerki ez narratiboak
Himnoak, odak, abestiak
-espiritualismoa
-emozioa
-kritika soziala
-materialismoaren salaketa
-Inozentzi(azko) kantuak: inozentzia eta zoriona. Sinboloa ardia.
-Esperientz(iazko) kantuak: ustelkeria eta gizarte esplotazioa. Sinboloa tigrea.
Wordsworth eta Coleridge
-Lakuetako olerkariak
-Aintziretako poetak
Olerkigintza narratiboa
-Balada lirikoak: (baladak:olerki narratiboak) esperimentu moduan sortuak.
Wordsworth
-eguneroko gaiak
-industria eta zientziaren arbuioa
-Lucyren poemak
Coleridge
-kritikari moduan eta teoriazale moduan garrantzitsua.
-fantasia nagusi
-zientzia ere
-iluntasuna eta hermetismoa
-Marinel zaharraren balada: misterioz eta haluzinazioz betea.
Erdi Aroan, zoroak eta antzekoak ontzi batean lagatzen omen ziren. Madarikatutako barkuaren elezaharra literaturan behin eta berriro agertzen da.
57.orrialdea(ariane)
Kubla Khan:
ametsetako irudiak
erritmo musikala
Lord Byron (1788-1824)
Olerkigintza narratiboa
aurreko olerki erromantikoaren aurkakoa
bere bizitza erromantizismoaren adibide bezala kontatu
poesia nortasunaren eta bizitzaren adierazpen gisa
Childe Harold-en erromesaldia:
europako bidaien kantuak
protagonista atsebekatua eta ase gabea
Kortsarioa:
olerki narratiboa
askatasuna denaren gainetik
Cain:
bertsozkoa drama amaitugabea
jainkotasunaren kontrafigura
Don Juan:
amaitugabea
norberaren maitasunak kontatu
eguneroko hizkuntza erabili
Percy Bysshe Shelley (1792 - 1822)
Olerkigintza narratiboa
ateismoaren aldekoa da
bizitza du erromantisismoaren adibide bezala
gizakiaren askatasuna gizartean eta maitasunean
Mab erregina:
lehen lana
anarkismoaren goraipena
Alastor edo bakardadearen espiritua:
olerki bat da, hain zuzen ere naturaz gaindiko mundura eramana
pesismoari buruz hitz egiten du
58.orrialdea(ariane)
Laon eta Cythna:
erlijioaren aurkakoa da
amorante intzestugileak
Percy Bysshe Shelley (1792 - 1822)
Olerki ez narratiboak → Elegia
Adonais:
eresia
Keats bere lagun gaztearen heriotza kontatu
jainkoarekiko sinesmen falta dauka
Olerki ez narratiboak → Himnoak, odak, abestiak
Mont Blanc:
oda
filosofikoa
mistizismo panterista da hau da jainkoa unibertsoko gauza guztaik direla pentsatzen du
Bizitzaren garaipena:
tristura garaia
amaitu gabea
klasioen eta danteren eragina dauka
Apolo:
himnoa
edertasunaren eta ekilibrioaren jainkoa da
Pan:
Himnoa
izadiaren kausaren jainkoa da
neatsek bikote hau jarraitzen du eta Apolo eta Dionisos deituko ditu
John Keats (1795 - 1821)
Olerki narratiboa
Endymion:
Olerki epiko mitologikoa
oso luzea
Lamia,Isabella,Santa Ines bezperak eta beste olerki batzuk:
Lamia
Isabela
Santa Ines Bezpera
Denak dira olerki narratiboak
Hyperion:
amaitugabea
jainko paganoen borroka
forma trinko handia du
La belle Dame sans merci:
balada
erantzun gabeko maitasuna
59.orrialdea(ane)
Keats
Olerki ez narratiboak
Odak
-mirentsia eta imitatua forman
-olerkariaren nortasuna desagertarazten da
-sentsazioak komunikatzen dira
-Lamia, Isabella, Santa Ines bezperak
- “Udazkenari” oda
-”Psike ´ri leloa” oda
-”Oda greziar anfora bati”: eternitateaz
-”Urretxindor bati” oda
60.orrialdea(mari)
FRANTZIA
Alphonse Lamartine(1760-1869)
olerkigintza narratiboa
-eguneroko esperientzia
-maitasun malenkonia eta paisaiarekiko subjetibotasuna
-eragina sibolistengan
Victor Hugo(1802-1885)
olerkigintza narratiboa
-odak eta baladak
-ekialdekoak:
-olerki narratiboak
-giroexotikoa
-mendeetako elezaharra
-hizkera etaerritmo anitza
-sinbolismoa eta aipamenak
-fantasia eta indarra
-epopeia asmoa
Victor hugo
olerki ez narratiboak
himnoak odoak, abestiak
-konpromiso morala eta tristura pertsonala
-hurrengo poetak bere aurka
-zenbait oda eta poesia
-joera katolikoak
-hasierako lana
-Udazkeneko lanak
-hitz zaparrada
-intimoa
-izadia,maitasuna, heriotza
- elegia eta lirika
-Kontenplazioak
-haluzinazioak
-bizia oso, oroitzapenak
-.alabaren heriotzaren eragina
61.orrialdea(mari)
Alfred Musset(1810-1857)
Ez narratiboa
-eresiak ez diren olerkiak ere bai
-Gauak: elegia
Aloysius Bertrand(1807-1841)
Olerkigintza narratiboa
Gauaren zaindaria
-Prosazko poema
eragina Baudelaierengan
62.orrialdea(labra)
ESPAINIA
Espronceda(1808-1842)
OLERKIGINTZA NARRATIBOA
-Salamankako ikaslea
-Abestiak (piraten abestia)
EZ NARRATIBOA
-Teresari kantua (maitasun elegia)
Becquer(1836-1870)
OLERKI EZ NARRATIBOAK
-Errimak
-sinbolismotik urbil eta oso laburrak
Rosalia Castro(1837-1885)
EZ NARRATIBOA
-Hots berriak
-Sar-en ibaiertzean
-Estilo sinplea eta erroamantizista
63.orrialdea(mari)
IBEROAMERIKA
Esteban Echeverria(1805-1851)
-Errimak
-Elvira,Platako emaztegaia:
-olerki narratiboa
-gautxoen literaturaren hasiera
Jose Hernandez(1834-1886)
Olerkigintza narratiboa
-Matxin
-sortzen ari den Argentina estatuko mugetako gautxoen olerki epikoa
Jose Maria Heredia(1803-1839)
Olerki ez narratiboak
-Nigara:
-oda
-paisaia ikustean bere sorterrira gogratzen du(erbestean zegoen)
64.orrialdea(labra)
ERRUSIA
Pushkin(1799-1837)
NARRATIBOA
-Ruslan eta Liudmila
hizkerra herrikoia
-Kaukasoko gatibua eta Hijitoak
kaukasoko deserritzean
-Siberiako mehatze sakonetan
lagun presoei eskainian
-Saltan erregea
Lermontov(1814-1814)
NARRATIBOA
-Deabrua
hizkuntzaren gehiegikeria
EZ NARRATIBOA
-Poeta baten heriotza
eresia
Pushkinen heriotzaz
65.orrialdea(elena)
ITALIA
Leoparti
Ez narratiboa
Elegia (eresia)
-Lehen maitasuna (pesimista da)
-maitea lortu dezinezkoari
-lehen lanak
-Silviari
-etxeko zerbitzariaren heriotzari
-lehen lanak
Leopardi
Ez narratiboa
Himnoak, odak, abestiak
-klasikoen nagusitasuna
-kristautasunak edertasuna saldu du ustezko geroko bizitza baten truke
-pesimismoa, gaiztakeriarako existitzen gara
-Heriotzara hurbiltzen
-etsipena
-Dante eta petrarkaren eragina
-Bertsoak
-”Oroitzapena”
-Kantuak
-hiru garaiak: klasikoak eta Dante-Petrarka, existentzialismoa eta izadiaren bazterketa
- “Isatsa” (landarea) → retama
-izadia ez da konponbidea
-hausnartzailea
66.orrialdea(labra)
AEB
Poe(1809-1849)
NARRATIBOA
-Timur Lang
-Balea
sobrenaturala
-Ulalume
maitearen mamua hilobirano
-Annabel Lee
67.orrialdea(elena)
EUSKAL HERRIA
Juan Ignazio Iztueta
-lehen euskal erromantikoa
-adierazpen pertsonala
-olerkari idatzia
-Kontxesiri:
-maitasuna
Etxahun
Narratiboa
-adierazpen pertsonala, garraztasuna
-irudi tradizionalak
-Ahaide delizius huntan → sorte txarrekoa
-Urxapal bat
-Maria Solt eta Kastero
-satira (tradiziozko tabu nat)
Jose Maria Iparragirre
Narratiboa
-maitasuna, autobiografia, politika
-gehiegikeria
-adierazpen pertsonala
-gai politikoak
-ahozko bertsoak
-musikaren laguntza, masa-espektakuluak ere bai
-Ume eder bat
-maitasuna
-Gitarra zartxo bat da (Kantari euskalduna)
-autobiografikoa
-Zibilak esan naute:
-autobiografikoak eta politikoa
-Ara non diran
-bukoiko eta politikoa, idealizazio erromantikoa
-Gernikako arbola
-politika
Bilintx
Narratiboa
-soiltasuna eta detaileen finezia
-ironia, nesken ezetza, Heineren eragina
-bertso idatziak
-Jai-jai
-Domingo kanpaña
-satira
68.orrialdea(elena)
Felipe Arrese Beitia
Ez narratiboa
Elegia (eresia)
-argudiozkoa
-euskara eta herri pizkundea
-ideologiagatik, gehiago elegia politikoa beste ezer baino
-Ama Euskeriaren Liburu kantaria
69.orrialdea(zohartze)
EUROPAKO BESTE ABERTZALETASUN BERRIAK (Jontxi)
Olerkigintza narratiboa ia beti
HUNGARIA
Sandor Petofi(1823-1849)
-Janos heroia(Janos Vitez)
POLONIA
Adam Mickiwicz(1798-1855)
-Pan Tadeusz:
-olerki epikoa
-poloniar abertsaletasuna
NORVEGIA
Henrik Arnold Thaulow wegeland(1808-1845)
-Kreazioa,gizona eta Mesias:
- abertzaletasun norvegiarra
-Stella,matea,danteren erara
-”gizona” idazlea bera