Nekazaritza exodoa

EUSKAL HERRIKO ETA ESPAINIAKO ERREGIMEN DEMOGRAFIKOEN BILAKAERA

 Bestetik gerran hiltzen dira soldaduak eta zibilak ere bai. Azkenik, gerra amaituta gosea hedatu zen Espainiatik, gerragatik eta diktadorearen eredu ekonomikoagatik,  eta errekurtso ezak, lan eskasiak, oztopatu zuten familia sortzea. Ez da ahaztu behar zapalkuntza politikoa, fusilamenduak egiten jarraitu baitzuen jeneral diktadoreak./Geroxeago, heriotza tasak behera joaten jarraituko zuen espainiar estatuak osasun zerbitzuak antolatu baitzuen eta umeentzako txertoa ekitaldiak. Horrela trantsizio demografikoa burutzen da: ‰ 30tik ‰ 8ra pasatu zen mende batean. /Bestalde, jaiotza tasa behera joanda ere maila altuan mantendu zen 60ko hamarkadan barrean. Batetik diktadurak kontrolatzen dituelako jaiotzak eta bestetik, espainiar estatu garapenera sartu baitzen. Izan ere, 1958an Estabilizazio edo Egonkortze Planarekin batera eredu faxista uzten da eta Estatu Batuen eraginagatik espainiar ekonomia irekitzen da. Atzerriko kapitalak sartzean industria eta zerbitzuak garatu ziren eta Espainia azpigaratua izatetik garatua izatera pasatu zen. Garapenak erraztu zuen seme alabak izatea./Horren ondorioz hazkunde demografikoa egonkortu zen eta 1900-1991 bitartean urteko hazkunde tasa % 0,86koa izan zen. Espainia 18,6 miloitik (1900) 39,4 miloira pasatu zen (1991)./70ko bigarren zatian, Trantsizio politikoaren garaian, egoera aldatu zen demografia erabat baldintzatu. Diktadorea hilda antisorgailuak legeztatu ziren eta hortik aurrera bikoteek planifikatuko zuten noiz izan seme alabak eta zenbat izan. Urte gutxira abortuaren legea egingo zen (1985). Gainera emakumea lan mundura sartzen hasi zen. Baldintza hauekin batera 74tik 81era bitartean krisialdi ekonomiko larria hedatu zen herri garatu guztien artean eta zailtasun ekonomiek baldintzatu zuten seme alaben sortzea./Modu horretan grafikoaren azken fasean sartzen gara, erregimen demografiko modernoari dagokiona. Jaiotza eta heriotza tasa antzeko mailan daude eta, beraz, hazkunde demografikoa oso txikia da edo negatiboa izan daiteke batzuetan. Beste arazo  batzuei egin behar dio aurre gizarteak, zahartze erlatibori dagozkionak./Izan ere, pentsiodunei diru kopuru egokia emateko aktibo kopuru handigoa behar da eta nekez lortuko da behar den dirua krisialdietan, langabezi tasa altua den unean. Bestalde, zaharkitua den gizarteak zerbitzu bereziak behar ditu: osasun zerbitzuak bereziki adin nagusientzako pertsonei; zaharrentzako egoitzak./Horrelako gizarte garatu batean bakarrik baldintza batean lortuko da hazkunde demografikoa: saldo migratorioa positiboa denean, inmigranteak emigranteak baino gehiago izan direnak, Espainian gertatu dena 2000tik 2011ra bitartean. Aldi horretan jaiotze tasa apur bat handitu da, baina hurrengo krisialdian aurreko egoerara itzuli da.

BARNE ETA KANPOKO MIGRAZIOAK ESPAINIAN ETA EUSKAL HERRIAN

BARRUKO MIGRAZIOAK

1.1 BARRUKO MIGRAZIO TRADIZIONALAREN EZAUGARRIAK

Biztanleek herrialdeko mugen barruan eginiko mugimenduak dira. XIX.  mendearen azken herenaren eta 1975eko krisi ekonomikoaren arteko mugimenduek ezaugarri hauek izan zituen: 1) Migrazioaren motibazio nagusia lana izan zen; 2) Fluxuak norabide bakarrekoak izan ziren emigrazio- eta inmigrazio inguruetan. Emigranteak, batez ere, landa eremutik beste probintzia batean zegoen hiri industrializatu handietara edo zerbitzuen hirietara abiatzen ziren; 3) Emigranteen profila honako hau zen: prestakuntza-maila txikiko pertsona gazteak./1.2 BARRUKO MIGRAZIO MOTA TRADIZIONALAK.
Bi tipologiakoak izan ziren:1)
Urtaroko eta aIdi baterako migrazioen loraldia XIX. Mendeko azken herenaren eta 1960ko hamarkadaren arrean izan zen, eta itzultzeko asmoz egiten zen. Kasu batzuetan, beste landa-inguru batzuetara egindako urtaroko desplazamenduak ziren, landa gutxi mekanizatuta zegoen aldian nekazaritza-eginkizunak egiteko (belarra moztea, mahats-bilketa, oliba bilketa). Beste kasu batzuetan, hirira aldi baterako desplazamenduak egiten ziren landak lana ematen ez zúen urteko aldietan, nekazaritzakoak ez ziren eginkizunak egiteko eraikuntzan, industrian edo zerbitzuetan.2)

Nekazaritza-exodoa

1900 eta 1975 urteen bitartean gertatu zen. Landa eta hiri-inguruen arteko migrazioa da, eta izaera iraunkorra edo iraupen luzekoa izaten da. Arrazoi nagusia lana eta diru-sarrera handiagoak lortzea zen; baina, era berean, hirietan osasun-, kultura- eta aisia-maila handiagoa eta askatasun pertsonal handiagoa lortu nahi zen. Emigranteak Galiziako inguru atzeratuetakoak, Iberiar penintsularen barrualdekoak eta Ekialdeko Andaluziakoak ziren. Lehenengo, Kataluniako, EAEko eta Madrileko industria inguruetara jo zuten, eta, gero, Mediterraneoko eta Ebroren haraneko industria-inguru berrietara eta Levanteko, Balearretako eta Kanarietako turismo-inguruetara. Nekazari-exodoaren barruan 3 etapa  hazkunde bereiz daitezke:a) xx.
mendearen lehen herenean, nekazari-exodoak bolumen moderatua izan zuen. Landan beso gehiegi zegoen, mahastizaintza inguruetan filoxerak krisia izan zuelako, eta zerealaren inguruetan nekazaritza-lana mekanizatzen hasi zelako. Nekazariek industria-gune nagusietara jo zuten (Madril, Bartzelona eta Bizkaia/Gipuzkoa), lanpostuak eskaintzen zituztelako. Kasu askotan, «ur-jauzi» itxurako edo pausoz pauso egindako migrazioa izan zen: herrixkatik eskualdeko hiriburura, hortik probintziako hiriburura, eta kanpoko metropolira.
Gerra Zibilean eta gerraostean, nekazari-exodoak geldialdia izan zen, hirietan lan eskaintza murriztuta  tik, eta Franko diktadoreak egindako politika autarkiagatik.

B) 1950 eta 1975 bitartean (batez ere 1958tik Egonkortze edo

Estabilizazio Planagatik), nekazaritza-exodoak gehiengo bolumena lortu zuen. Horren arrazoiak hazkunde demografikoa; nekazaritza tradizionalaren krisia mekanizazioaren eraginez; garapen-planek bultzatutako industria, eta Mediterraneoko kostaldean eta uharteetan turismoak izandako «booma» izan iren. Horien eraginez ere, lan-eskaintza sortu zen turismo-zerbitzuetan eta eraikuntzan. Modu horretan, iberiar penintsulan bi ardatz sortu ziren: Mediterraneokoa (Gironatik Alacantera) eta Ebrokoa (EAEtik Tarragonara Nafarroa eta Zaragozatik). Horiei Madril, iberiar penintsularen erdialdean, eta Balear eta Kanariar Uharteak gehitu zitzaizkien. Aldi horretan, hiri handietarantz egindako exodo zuzena ur-jauzi itxurako migrazioaren aurretik nagusitu zen.

c) 1975etik aurrera, nekazari-exodoak behera egin zuen.
Krisiarekin, inmigrazio-inguru industrializatu zaharrek -birmoldaketa-prozesu gogorrak jasan zituzten- erakargarritasuna galdu zuten, eta migrazio-saldo positiboa txikiagotu edo negatiboa bihurtu zen (EAE, Katalunia eta Madril 1990etik). Aitzitik, emigrazio-inguru zaharretan irteerak murriztu ziren eta migrazio-saldo negatiboa murriztu edo positibo bihurtu zen antzinako emigranteak itzuli zirelako, erretiroa hartuta, aurre-erretiroa hartuta edo langabezian geratu zirelako. Krisiaren ostean, honako hauek nekazari-exodoa murrizten lagundu dute: nekazaritza-teknifikazioaren aurrerapena, landa-garapeneko politikak, landa-inguruan hirietako industria-jarduerak eta zerbitzuak ezartzea, egoitza-migrazioak eta inmigranteak itzultzea.
Gaur egun, nekazari-exodoaren balioak oso txikiak dira. Emigranteak nekazaritza-inguru bakartu eta deprimituetakoak dira, eta, batez ere, probintzia bereko edo autonomia-erkidego bereko jarduera-zentroetara jotzen dute./1.3 BARRUKO MIGRAZIO TRADIZIONALEN ONDORIOAK.
Barruko migrazio tradizionalek, batez ere landa-exodoak, eragin ugari izan dituzte:-Alderdi demografikoan, biztanleriaren banaketan dauden desoreken handitu dira: barrualdea hustea eta dentsitate handiak periferian. Era berean, sexuaren eta adinaren araberako egituran ere eragina izan dute: emigrazio-inguru batzuen maskulinotasun-indizea handiagotzen dute (batez ere mendi-inguruan) eta familia berriak eratzea oztopatzen dute; gainera, landan geratzen den biztanleria zahartu egiten da, eta hirikoa gaztetu egiten da, emigranteak gazteak izan ohi dira eta.-Alderdi ekonomikoan, landa-inguruetan, hasieran, migrazioei esker biztanleriaren baliabideak handiagotu egin ziren; baina, denborak aurrera egin ahala, azpi biztanleriaren desekonomiak sortu ziren, pertsona gazte eta prestatuak alde egitean, produktibitateak eta etekinek behera egin zuten eta. Hirietan, immigrazio masiboak pilaketa-desekonomiak eragin zituen: lurzoruaren, etxebizitzen, ekipamenduen eta zerbitzuen arloko arazoak.-
Gizarte-alderdian, asimilazio-arazoak gertatu ziren, emigranteak balio tradizionaleko landa-erkidego batetik gizarte hiritar eta lehiakorrera igaro zirelako. Integrazioa, normalean, ez da gertatzen hurrengo belaunaldira arte.-Ingurumenari dagokionez, emigranteen sorlekuetan ekosistema tradizionalak bertan behera geratu ziren, batez ere mendian. Hiri handietan, immigrazioak eragindako hazkunde azeleratuak kutsadura atmosferikoa, zaratak, etab. Eragin zituen./1.4 GAUR EGUNGO BARRUKO MIGRAZIOEN EZAUGARRIAK.
Azken hamarkadetan beste ziklo bat hasi zen, hainbat ezaugarrirekin: 1)  Migrazioaren motibazioak askotarikoak dira: lana, egoitza, sorlekura itzultzea; 2) Fluxuak norabide askokoak dira, eta sorlekuko eta jomugako inguruen aniztasuna handiagoa da. Emigrante guztiak ez datoz landatik, hiri-udalerrietatik baino, eta beste probintzia eta eskualde batzuetako hiri-udalerri handietara jo beharrean, hiri-udalerri ertain eta txikietara jotzen dute, landakoak izan arren, probintzia edo autonomia-erkidego berean; 3) Emigranteen profila ere askotarikoa da: gazteak, adinekoak, prestakuntzarik gabekoak eta prestatuak./1.5 GAUR EGUNGO BARRUKO MIGRAZIO MOTAK.  
Gaur egun, hainbat migrazio-joera daude:1)
Laneko migrazioen motibazioa lana izaten da, eta heldu gazteak izaten dira protagonista (20-39 urte). Emigrazio-inguru zaharretatik, gainbeheran dauden hiri industrializatuetatik eta hiri-nukleoetatik datoz, eta beste eskualde batzuetan, eta, batez ere, eskualde edo probintzia berean ezarritako dinamismo ekonomiko handiagoko zentroetara jotzen dute./.

Eskualde eta probintzia barruko migrazioek gora egin dute

Udalerri barruko migrazioak aldatu egin dira

Udalerri handiek eta probintziako hiriburuek saldo negatiboa dute orain, biztanleria eta jarduerak udalerri ertain eta txikietara hedatu direlako, baita landa-udalerrietara ere. Azken horiek saldo positiboa dute.-
Alderdi berritzaileena atzerritarrek barruko migrazioetan duten garrantzia da, batez ere Europako Erkidegotik kanpokoek, lan-hobekuntzak lortzeko mugitzeko prest daudelako, eta familia-Iotura gutxiago dituztelako. Migrazio horietan, Madril atzerritarrak berriz banatzeko fokua da, eta horiek, batez ere, Mediterraneo kostaldera eta Andaluziara jotzen dute.
2) Egoitza-migrazioen motibazioak. Gazteek eta erdiko klaseek etxebizitza merkeak eta ingurumen-kalitatea bilatzen dituzte. Hori dela eta, batez ere, hiri barruko migrazioak dira, hiri nagusiaren eta periferiako koroen artean adibidez, Bilbo eta Arrigorriaga edota Getxo. Hala ere, kasu batzuetan, hiri handietatik ondoko probintzia merkeagoetara hedatzen dira, Toledo eta Guadalajara, Madrilen kasua; Castro Urdiales, Bilboren kasuan; edo beste estatu batera: Hendaia, Donostiaren kasuan.
3) Itzulera-migrazioak biztanleak emigrazio-inguruetara itzultzea da. Bi modalitate izaten dituzte: 1) Gehienak sorlekura itzultzen diren emigranteak izaten dira. 1975 eta 1990 bitartean, batez ere, 55 urtetik gorako pensonak izan ziren, erretirodunak edo aurre-erretirodunak. Ordutik aurrera, «enara motako» migrazioen protagonistak gazteak izaten dira; 2) Ohiko mugimenduak lan- eta aisia-arrazoiengatik egiten diren aldizkako desplazamenduak dira: a) Lanak pendulu-mugimenduak eragiten ditu bizilekuaren eta lantokiaren artean. Ohikoena periferiaren eta hirien erdigunearen artean gertatzen da, etxebizitza hiritik kanpo edo hurbileko landa-espazioetara eramaten delako; b) Aisiak asteburuko eta turismoarekin lotutako mugimenduak eragiten ditu, bizi-maila orokorra hobetu delako./1.6 GAUR EGUNGO BARRUKO MIGRAZIOEN ONDORIOAK.
Honako hauek aipa daitezke: 1)
Laneko migrazioen eraginez, eskualdeen arteko eta autonomia-erkidegoen eta probintzien barruko desoreka demografikoak eta ekonomikoak areagotzen dira. Espainiar estatuatik era deszentralizatua hedatzearekin batera Autonomia erkidegoko hiriburuek hazkunde demografikoa izan dute goi mailako administrazio zerbitzuak kokatuak (Valladolid, Gasteiz).2)
Hiri barruko egoitza-migrazioen eraginez hirigune edo auzo igorle gehiegi zahartzen dira, eta periferia hartzaileetako biztanleria handiagotzen da, eta, horren ondorioz, ekipamendu eta zerbitzu behiago behar dira. Bestalde, udalerri txikietara edo landa-ingurukoetara egiten diren egoitza migrazioek aldaketak eragiten dituzte bertako gizarte-osaeran eta bizimoduetan.3)
Emigranteen itzulerako migrazioek gehiegizko zahartzea eragiten dute erretirodunak jasotzen dituzten inguruetan, eta gazteenek negozioak edo jarduera berriak sortzen dituzte, eta, horren eraginez, emigrante potentzial batzuk lekuan bertan gera daitezke. Bestalde, ia biztanlerik gabeko herrietan gazteak seme-alabekin ezartzean, eskolei eta jarduera tradizionalei eusten zaie.4)
Lanarekin edo ikasketekin lotutako pendulu-mugimenduek zirkulazio-arazoak eragiten dituzte hiri handietako sarreretan puntako orduetan, eta aisiarekin lotutakoen eraginez, inguru hartzaileetan diru-sarrerek gora egiten dute

./2. KANPOKO MIGRAZIOAK/
Estatuko mugatik kanpo egindako biztanleriaren mugimenduak dira. XIX. Mendearen erdialdetik 1975eko krisi ekonomikora, Espainia emigranteen herrialdea izan zen, eta jomuga nagusiak itsasoaz bestaldean eta Mendebaldeko Europan zeuden. Ordutik aurrera Espainia immigrazio-estatu bihurtu da. Baina azken urteetan, krisialdi ekonomikoagatik, langile kualifikatuen emigrazioa jarri da martxan./
2.1

OZEANOZ BESTALDEKO EMIGRAZIOA

Ozeanoz edo itsasoz bestaldeko emigrazioa, batez ere, Latinoamerikara joan zen, eta, bigarren mailan, Estatu Batuetara, Kanadara eta Australiara. Kasu askotan, emigrazio iraunkor eta lagundua izan zen, baina azpiegitura handien eraikuntzan lan egiteko aldi baterako irteerak ere egon ziren, baita nekazaritza-eginkizunak egiteko urtaroko irteerak ere. Emigrazio honetan bi loraldi eta bi krisialdi bereizten dira./2.1.1 Loraldiaren lehen etapa XIX. Mendearen erdialdetik Lehen Mundu Gerrara (1914) hedatzen da. XIX. Mendearen hasieran antzinako koloniek independentzia lortu zuten. Baina, 1853tik aurrera, egoera aldatu egin zen, honako arrazoi hauen eraginez: 1)
Latinoamerikako herrialdeek immigranteak behar zituzten populatzeko, baliabide ekonomikoak ustiatzeko eta azpiegitura handiak eraikitzeko (Panamako kanala, trenbideak eta portuak). Hori dela eta, immigrazioa erraztu zuten, eta espainiar emigranteak erakartzeko agenteak ezarri zituzten; 2) Espainiak emigrazioari jarritako oztopoak murriztu zituen.
Emigrazioa konponbidea zen nekazaritza-atzerapenaren aurrean, etengabeko krisiak eta langabezia eragiten zituen-eta inguru latifundista eta minifundistetan, eta langile horiek industrializazio oso urri eta lokalizatuak ezin zuelako xurgatu. Era berean, gazteek hiru urteko soldaduska luzea saihestu nahi zuten, eta familiakoek, ezagunek eta itzulitakoek itsasoz haraindiko aukerez hitz egiten zieten./Emigrante gehienen jatorria
Ozeano Atlantikoaren inguruan zegoen (Galizia, Asturias eta Kanariak)
, eta jomuga nagusiak Argentina (panpako nekazaritza-jarduerak), Kuba (azukre-sailak) eta Brasil (kafe-sailak) ziren; azken bietan eskulana behar zuten esklabotasuna abolitu ondoren./Horrelakoa zen emigrantearen profila:

gizonezkoa, gaztea, ezkongabea, prestakuntza-maila txikikoa, nekazaritzan aritzen zena./2.1.2 Ozeanoz gaindiko emigrazioak behera egin zuen bi Mundu Gerren artean (1914-1945) arrazoi hauengatik: 1) Lehen Mundu Gerrak sortutako segurtasunik eza; 2) 1929ko krisi ekonomikoak
Latinoamerikako herrialdeetan izandako  eragina, immigranteen urteko kuotak ezartzea ekarri zuena; 3) Espainiako gerra zibilean eta gerraostean (1936-1949), gerragatik erbesteratuak kontuan hartu gabe, estatu isolatua izatea Francoren diktadura faxista./2.1.3 1945-1960 bitartean, ozeanoz gaindiko migrazioa berreskuratu egin zen, baina ez zituen lortu mendearen hasierako zifrak. Horren arrazoiak Espainiatik askatasunez irteteko baimena (1946), NBEk nazioartek blokeoa kentzea (1950) eta Estatu Batuek Francoren erregimenarekiko zuren jarrera aldatzea (1951) izan ziren. Herrialde hartzaileek emigranteak eskatu zituzten, 30ko hamarkadako krisia gaindituta, ekonomia eta industria garatzeko./Emigranteen jatorria Galizia eta Kanariak ziren batez ere; hala ere, Asturiaseko emigrazioak behera egin zuen, siderurgia berriak eskualdean lanpostuak eskaintzen zituelako.
Jomuga nagusiak Venezuela (petrolio-ustiapena), Argentina (familien deia) eta Brasil (industria) izan ziren./Emigrantearen profila aldatu egin zen.
Familia-emigrazioak pisu handiagoa lortu zuen, eta emigranteek prestakuntza-maila handiagoa zuren. Industriako langileak eta teknikariak eta nekazari prestatuak ziren nagusi./2.1.4 1960tik aurrera, ozeanoz gaindiko emigrazioak behera egin zuen,
Latinoamerikako ekonomiak gainbehera izan zuelako eta Europarako emigrazioarekin lehia zuelako. Gaur egun, zifrak oso txikiak dira, eta itzulerak dira nagusi./2.2. EUROPARAKO EMIGRAZIOA.
Europarako emigrazioak ondo bereizitako hiru etapa izan zituen:/

2.2.1 xx. Mendearen erdialdera arte, migrazio urria eta urtaroko izaerakoa izan zen, eta, batez ere, Levanteko soroetatik Frantziara jo zuten.
Nekazariek, eraikuntzako langileek eta etxeko zerbitzuko neskek osatzen zuten eta, geroago, Gerra Zibileko errefuxiatu politikoek.
Bigarren Mundu Gerrarekin amaitu zen etapa hori./2.2.2 1950 eta 1973 bitarteko aldian, Europarako emigrazioaren loraldirik handiena gertatu zen. Emigrazioa iraunkorra izan zen (emigranteek urtebeteko iraupena edo handiagoa zuten kontratuak), zenbait arrazoi zirela bide: 1)
Europan, Bigarren Mundu Gerraren osteko berreraikitze ekonomiko azkarraren eraginez, lan-eskaintza zabala sortu zen, eta eskaintza hori ezin zen bertako langileekin osatu, 1930 eta 1940ko hamarkadetan Europako biztanleriak hazkunde txikia izan zuelako, eta gerran asko hil zirelako; 2)
Espainian, honako hauek egin zioten mesede emigrazioari:
hazkunde demografiko handia, nekazaritza-biztanleriaren soberakina landa mekanizatzearen ondorioz, industria biztanleria hori xurgatzeko gai ez izatea, itsasoz haraindiko emigrazioari lehen emandako abantailak desagertzea, eta Europako soldata handiak.
/Emigranteen jatorria eskualde guztietara hedatu zen, baina Andaluzian eta Galizian izan zuen eragin handiena. Jomuga nagusiak Frantzia, Alemaniako Errepublika Federala eta Suitza izan ziren./Honelakoa zen emigranteen profila:

gazteak eta gutxi prestatuak (nekazariak, eraikuntzako peoiak eta industriako langileak)
Ziren, eta prestakuntza txikiena eta ordainsari txikienak zituzten lanak egin zituzten meatzaritzan, eraikuntzan, industrian eta etxeko zerbitzuan./2.2.3 1973tik aurrera, Europarako emigrazio iraunkorrak behera egin zuen.

Krisi ekonomikoak

Mendebaldeko Europako herrialdeetan langabezia eragin zuen, eta emigrante asko itzuli egin ziren. Ordutik aurrera, Europarako emigrazioaren zifrak txikiak dira.
Gaur egun, batez ere, urte sasoiko (hiru hilabetera arte) eta aldi baterako (hiru hilabete eta urtebete bitartean) emigrazioa da.
Andaluziako eta Galiziako gizonezko gazteak
Frantziara eta Suitzara joaten dira, nekazaritza-eginkizunetan, industrian edo eraikuntzan aritzeko.Oro har, gaur egun, Espainia ez da emigrazio-herrialdea arrazoi hauengatik:
eskulanaren prestakuntza handiagoa da, eta enplegu hobeak eskuratzen ditu bizi-mailak gora egin du, eta familia gazteentzat langabezia-asegurua da, eta jomugako lekuetan, gaizki ordaindutako lanetan gutxi garatutako herrialdeetatik datozen immigranteen eta ondo ordaindutakoetan nazioko langileen arteko lehia dago./2.3. Kanpoko migrazioen ondorioak.
Kanpoko migrazioek ondorio demografiko, ekonomiko eta sozial garrantzitsuak izan dituzte:/a) Ondorio demografikoak
Espainiako biztanleak gutxitzea eta biztanleriaren banaketa desorekatua probintzien artean.
/b) Ondorio ekonomikoak, batetik, positiboak izan ziren, berezko hazkunde indartsua eta langabezia leundu zituztelako. Horrez gain, emigranteek bidalitako dibisei esker Espainiako garapen ekonomikoa finantzatu eta merkataritza-defizita murriztu zen./Baina, bestetik, ondorio negatiboak ere egon ziren, aurrezki askok ez zietelako mesede egin emigranteen sorlekuei, bankuek inguru garatuenetan inbertitu zituzten eta. Itzuli ziren asko beste inguru batzuetan ezarri ziren, lana errazago aurkituko zutelakoan edo negozio txiki batean inbertitzeko. /e) Hauek izan ziren gizarte-ondorioak jomugako herrialdeetan:
deserrotzea, iritsi ziren gizarteen hizkuntza eta ohiturak ezezagunak zirelako;
bizi baldintza makurrak, familiatik urrunduta eta kalitate makurreko etxebizitzetan eta lan-egoera bidegabea, gehienetan bertako langileek baino soldata txikiagoak jasotzen zituztelako. 1975eko krisiaren ostean, emigranteak kaleratu zituzten lehenengo, eta, oro har, prestakuntza profesionala hobetu gabe edo prestakuntza hori egiaztatzen zuen titulurik gabe itzuli ziren, eta arazo berriei aurre egin behar izan zieten, hala nola lana aurkitzea, etxebizitza lortzea eta herrialdeko bizi-baldintzetara berriro egokitzea.

ESPANIAKO ETA EHKO ADIN PIRAMIDEAREN IRUZKINA/Grafiko honetan Espainiako biztanleria dugu ikusgai 2008ko urtean, sexua eta adinaren arabera sailkatuta. Hiru moultzotan bana daiteke, umeak (0-15), helduak (15-65) eta zaharrak (65etik gora). Populaketa hori eredu demografiko modernoan dago sartuta, beheko belaunaldiak goikoak baino askozez txikiagoak baitira. Bestalde, populazio honetan azken 100 urteetan gertatu diren aldaketak azter daitezke./Goitik hasita emakumeek gizonen kopurua bikoiztu edo hirukoizten dutela zenbait adin tartetan esan behar da. Bizi itxaropena handiagoa da emakumeen artean, gizonen artean baino, 84 urte eta 78 hurrenez hurren. Arrazoi batzuk azaldu dira hau argitzeko: 1, lan baldintzak desberdin       ak; 2, ohitura desegokiak gizonen artean (alkohola, tabakoa,…); desberdintasun biologikoak. Aipatu behar da gizarte modernoetan bizi itxaropena gero eta handiagoa dela eta horrek beste behar batzuk sortuko ditu./Piramideko goiko tarteetan teorian 1918-19ko hegazti gripearen ondorioak islatzen dira, heriotza ugariak ekarri baitzituen adin desberdineko pertsonengana. Baina belaunaldi hartako ordezkari gutxi geratzen dira. Emakumeen eta gizonen arteko desorekan beste gertaera bat azaldu behar da: gerra zibila, 500.000 hildako sortu zituena, militarrak eta zibilak, % 90 gizonezkoak./Behara joanda belaunaldi motzagoa ikusten da emakume eta gizonen artean, 65-69 bitartekoa. Hauek dira gerra ostean jaio ez ziren pertsonak, jaiotze tasa murriztuagoa izan baitzen. Arrazoiak honako  hauek dira: gerra osteko krisialdi ekonomikoa (gerrak sortutako kalteagatik; eredu ekonomiko faxista, autarkia), bikoteak eratzeko arazoak (gizonak hilda, soldaduska luzea, 3 urtekoa,..), /Hirurogei urtetik behera ordea hurrengo belaunaldiak handiagoak direla ikusten da. Hazkunde ekonomikoaren isla dugu, behin eredu faxistea alboratuta eta EEUUek inposatuitako eredu ekonomikoa martxan jarri. Horretarako ekonomia ireki zen EStabilizazio Planaren bitartez (1958). Hazkunde ekonomikoak lanpostu sortu zituen, familia sortzea erraztu zuen eta seme alaba gehiago jaio ziren. Hauek izan ziren belaunaldirik ugarienak espainiar estatuaren historian, kontuan hartuta seme alabak bizirik jarraituko zutela (umeen heriotza tasa txikia izan baitzen). Trantsizio demografikoaren barruan hazkunde demografikoa izango da horren ikurra./30 urtetik beherako belaunaldiak ordea gero eta murriztuagoak dira, Espainia erregimen demografiko modernoan sartu zen, oreka demografikoa izan arte. Horretarako petrolio krisialdia izan zen abiapuntua (1974). Krisialdiak langabezi tasa altua sortu zuen eta oztopo handia izan zen seme alabak izateko. Gainera jeneral genozida hilda 1975ean trantsizio demokratikoan sartu zen espainiar estatua eta zenbait aldaketa sortu ziren: familiaren planifikazioa antisorgailuak legeztatzearekin batera; emakumea lan mundura sartzea eta horren ondorioak (ezkontza urtea atzeratu edo desagertu, seme alabak izateko aldia atzeratu –Espainian 31 urterekin eta Euskadin 32-)./Azken adin tartean ordea hazkunde txiki bat nabaritzen da. Hauek dira inmigranteen seme alabak. Espainiar ekonomiak beheko aldean sortzen dituen lanpostuak betetzeko kanpotik etorri dira pertsona ugari, 5,7 miloi pertsona Amerikatik eta Afrikatik (2011an, populaketaren % 12)./Konklusioan, etorkizunean izango diren erronkak azpimarratu nahi ditugu. Lehenik eta behin, hurrengo hamarkadetan jubilatu gehiago izango dira eta beraz, horri dagokion diru sarrerak ziurtatu beharko dira. Aldi berean jubilatu horiek beharrak izango dituzte, eta horregatik azken urteetan horiek betetzeko zenbait ekintza egindira: oporraldiak antolatu, zerbitzuak eman eguneko zentroen bidez, egoitzak altxatu azken urteetako bizitza baldintzak hobetzeko, behar bereziak dituzten zaharrei (3. Adineko gaixotasunekin erlazionatuta, alzheimer eta abar) gizarte zerbitzuak eskaini./Bestalde, ume gutxiago izateak abantaila handia dakar, irakaskuntzan ume gutxiago izango dela talde bakoitzean eta beste gauza batzuen artean baldintzak hobeak izango dira  emaitzak hobetzeko. Honek izugarrizko garrantzia dauka Espainia mailan, eskola porrota handia baita. Eta honekin erlazionatuta zenbait unetan ume gehiago izateko politika bultzatu da, diru sariak emanez bat izateagatik (2.500 euro Espainian 2007tik 2010era) edota 3. Bat izateagatik, deskontuekin IRPF ordaintzeko orduan, matrikulak jaisten 3. Seme alabari eta abar.

1. BIZTANLERIAREN BANAKETA ESPAINIAM/1.1 Banaketaren ezaugarriak/
Espainiako efektibo demografikoak 2011an 46,8 milioi pertsonakoak ziren. Horien banaketa espaziala aztertzeko biztanle-dentsitatea kalkulatzen da; horrek inguru bateko biztanleria eta azalera (kilometro karratuetan) lotzen ditu./Espainiako biztanle-dentsitateak gora egin du etengabe, eta 2008an, 91,1 bizt/km² zen. Balio hori moderatua da eta Europako babez bestekoa, 110 bizt/km², baino txikiagoa da. Hala ere, batez besteko balio horrek desoreka espazial garrantzitsuak ezkutatzen ditu. Pilaketa-inguruetan Espainiako batez bestekoa gainditu egiten da, eta despopulatze-inguruetan 25 bizt/km² baino gutxiago daude. /Dentsitate handiko inguruak Madrilen, lberiar penintsularen periferian, Balearretan, Kanarietan, Ceutan eta Melillan daude. Dentsitate txikiko inguruak lberiar penintsularen barrualdean daude, eta zifrarik txikienak mendi-inguru batzuei dagozkie (>10 bizt/km²).

/1.2 Banaketa azaltzen duten faktoreak /

A) Industria aurreko aldian ekonomiaren oinarria nekazaritza zen, eta faktore naturalek pisu handia zuten. Hori dela eta, dentsitate handienak erliebe lauko eta negu leuneko kostaldeetan zeuden -batez ere Mediterraneo itsasoan-, eta txikienak Iberiar penintsularen barrualdeko ordoki garaietan, negu hotzak zituzten eta. Hala ere, giza faktoreek ere eragina zuten. XVI. Mendean, Amerika aurkitzeak Gaztelari oparotasun ekonomiko handia eman zion, eta Iberiar penintsularen barruan biztanle gehien zituen inguru bihurtu zen. XVII. Mendean, krisi ekonomiko eta demografikoaren eraginez biztanleria periferiarantz mugitu zen. Horren ondorioz, XVIII. Mendean egoerak buelta eman zuen: dentsitate handienak kostako eta uharteetako inguruetan zeuden, itsas merkataritza oparoari esker; eta dentsitate txikienak Iberiar penintsularen barrualdean zeuden./B) Industria-aldian,
XIX. Mendearen erdialdea eta 1975. Urtea bitartean, faktore naturalek garrantzia galdu zuten eta biztanleriaren banaketan kontrasteak sendotu eta areagotu egin ziren. Madrilek (Estatuko hiriburua eta finantzagunea) eta periferiako eskualdeek pisua irabazi zuten, batzuetan berezko hazkundearen eraginez (Galizia, Andaluzia eta Murtzia), eta beste kasu batzuetan biztanleria erakarri zuten jarduera ekonomikoak ezarri zirelako, hala nola industria (lehenengo Asturiasen, gaurko EAEn eta Katalunian, eta gero Ebroren eta Mediterraneoren ardatzetan), eta turismoa (Mediterraneoren kostaldean eta uharteetan). Barrualdeko eskualdeek pisu demografikoa galtzen jarraitu zuten./C) Industria osteko aldian,
1975eko krisitik aurrera, kontrasteak leundu egin ziren.
Krisiak industrializazio-inguruen erakarpena murriztu zuen, eta barrualdean tradizioz emigratzaileak ziren inguruetatik irteerak gutxitu ziren, eta, batzuetan, emigranteak itzuli egin ziren. Krisiaren ostean, hauek dira gaur egungo garapen-faktoreak: zerbitzuen lehentasuna, industriaren banaketa espaziala, nekazaritza teknifikatua eta garapen endogenoa, atzerriko immigrazio handiagoarekin batera. Hori dela eta, Madrileko eta Mediterraneoko eta Ebroko ardatzak sendotu egin dira, baina, era berean, deskontzentrazio demografikoaren eta ekonomikoaren prozesuak sustatzen dira, eta horrek oreka handiagoa ematen du.

2. BIZTANLERIAREN BANAKETA EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOAN

Euskal Autonomia Erkidegoan 2.179.815 biztanle daude (2011), hau da, Espainiako biztanle guztien % 4,6.Biztanle-dentsitatea (301 bizt/km², 2011an) handia da, Espainiako batez bestekoa baino hiru aldiz handiagoa (91 bizt/km²). Hala ere, batez besteko balio horren ostean alde desberdintasun handiak daude.

Dentsitate handienak

Bizkaiko eta Gipuzkoako kosta-espazioetan daude, eta neurri txikiagoan, Arabako batzuetan; eta horien barruan, hiri-industria nukleoetan, XX. Mendean 1975era arte immigrazio indartsuaren bilgune izan baitziren.  
Dentsitate txikienak landa-inguruan daude; batez ere, hego isurialdeko mendi-inguruan.

Bizkaian

1.153.351 biztanle (2011) bizi dira, euskal biztanleriaren erdia baino apur bat gehiago (% 53) eta dentsitate handiena duen lurraldea dugu (520 bizt/km² 2011an). Barnean dentsitate handienak Bilbo Handiaren inguruan daude (2.358 bizt/km²), hau da, autonomia-erkidegoko hiri- eta ekonomia-pilaketarik handienean (872.540 biztanle 2011an), eta biztanle asko pilatzen dira Barakaldon, Getxon, Portugaleten, Sestaon eta Basaurin. Bizkaiko gainerako eskualdeetan ez dago dentsitate handirik, Durangaldean (308 bizt/km²) eta Gernika-Bermeo (163 bizt/km²) inguruan izan ezik.

Gipuzkoan

705.210 biztanle daude (2011), euskal biztanleriaren % 32 eta dentsitatea 356 bizt/km²ra  ailegatzen da. Dentsitate handienak Donostialdean (1.057 bizt/km²) daude, guztira 181.788 biztanle dituela. Gainerako lurraldean, biztanleriaren banaketa orekatuagoa da. Gipuzkoako eskualde guztietan 143 bizt/km² baino gehiago daude, topografia gorabeheratsuaren eraginez biztanleria haranen beheko aldean pilatzen delako.

Araban

321.254 biztanle daude (2011), EAEko biztanleriaren % 14 eta lurraldeen dentsitaterik txikiena (106 bizt/km²). Biztanleen % 75 Vitoria-Gasteizen pilatzen dira (239.949 biztanle). Dentsitate txikienak Arabar Errioxan (37 bizt/km²), Gorbeia Inguruan (22 bizt/km²) eta Arabako Haranetan  9,3 bizt/km²) eta Arabako Mendietan (6,7 bizt/km²) daude. Gainerako lurraldean udalerriek bolumen demografiko txikia dute (Agurain/Salvatierra, 5.019). Bestalde, Bilbo inguruarekin lotuta dagoen Laudio herrian 18.564 biztanle bizi dira eta dentsitate handia du (494 bizt/km²) eta Amurrion 10.145.Hala ere, Euskadin biztanleriaren banaketa horrek aldaketa garrantzitsuak izan ditu azken urteetan. Biztanleria 30.000 eta 100.000 biztanle bitarteko nukleoetan eta hiriburuetan pilatzen den arren, 5.000 biztanletik beherako udalerrietan demografia gora egiten ari da hiri deskontzentrazioko prozesuaren ondorioz. Modu horretan, hiru hiriburuek, batez ere Bilbok eta Donostiak, pilaketa-arazo larriekin, biztanleak mugako udalerrietara hedatu dituzte.

Errolda:

udalerrian urteko une batean dauden biztanleen erregistroa da, datu demografiko, ekonomiko eta sozialez beteta dagoena.Zentsoa hamar urte pasata egiten da (estatu mailan).Oraingoa 2011n egin zen eta hurrengoa 2021ean./Populazio dentsitatea:
lurralde batean kilometroko dauden biztanle kopurua.(biztanleria dentsitatea=biztanleak/km^2)/Biztanleriaren hazkunde erreala:
Benetako hazkundea=hazkunde naturala+migrazio saldoa.Hazkunde naturala=jaiotza tasa-heriotza tasa.Migrazio saldoa=inmigranteak/(etorkinak-emigranteak)/Trantsizio demografikoa:
Demografiaren bilakaeraren 2.Etapa xx.Mendeko hasieratik 80.Hamarkada arte.Aldi horretan, hazkunde demografiko handia dugu, jaiotza tasa heriotza tasa baino askoz altuagoa baita (populazioa bikoiztu)./Bizi-itxaropena:
Urte batean, gizartean hil diren guztien heriotza adinaren bataz bestekoa.Gaur egunean, 81 da bataz bestekoa; gizon79,emakume84./Biztanleriaren zaharkitzea:
Erregimen demografiko modernoan sartuta gizartean sortutako egoera, 65urtetik gorako biztanleak nagusi direla.Espainiaren kasuan xxi.Mendean sartuta honelako egoera batean aurkitzen da. Ondorioak,erronka berriak sortzen direla osasunean, jubilazioan eta hezkuntzan./Migrazio saldoa:
etortzen diren pertsonak-kanpora doazenak.Benetako datua zein den jakiteko baloratu behar dugu migrazio ilegala edo legez kanpokoa./Landa.Emigrazioa:
lehen sektoretik,bigarren eta hirugarren sektore arteko mugimendua.Landa mundutik hirietara izandako mugimendua garapen ekonomikoarekin erlazionatuta,txabolismoa sortzen duena hiri nagusien inguruan eta despopulazio osoa beste lekuetan Espainian 60.Eta70.Hamarkadetan gertatu zena. [txabolismoa=hirietan jende asko egotea eta herriak hutsik geratzea]/Biztanleria aktiboa:
lana dutenak eta lana bilatzen ari direnak,16-65(67)urte bitartekoak.