Musika: Nazionalismotik Musika Hiritarrera - XIX. mendetik XX. mendera

Nazionalismoa Musikan

Ezaugarriak:

• Herri abestien moldaketa sinfonikoak: Abiapuntua abesti herrikoi bat izaten da, eta hortik orkestra osoarentzat eginiko moldaketa bat prestatzen da.
• Folkloreak garrantzia hartzen du musika adierazpenean, eta herrialdeen adierazpenerako eredutzat jartzen da.
• Dagoeneko ez dira forma klasikoak erabiltzen konposatzeko (sonata, kontzertua, kantata...), baizik eta herrialde bakoitzeko folklorean dauden oinarrizko formak.
• Folklorearen etengabeko erabilera honek melodien aberastasuna dakar.
• Harmonia berrien erabilera: Europa ekialdeko herrialde askok Asiaren eragina nabari dute beraien melodia eta harmonian.
• Nazionalismo mugimendu honek kale erreboltak dakartza, eta horretarako, musika, herri mugimenduaren bandera edo ikur moduan erabiltzen da.

Adibideak:

• Errusia (XIX. mende amaieran): "Bosten taldea".
• Bohemia: Bedrich Smetana eta Antonin Dvorak ("Nire Herria" poema).
• Eskandinavia: Jean Sibelius eta Edvard Grieg.
• Hungaria: Franz Liszt eta, garrantzitsuena, Bela Bartok.
• Amerika: George Gershwin eta Hector Villalobos.
• Iberiar penintsula: Pablo Sarasate eta Isaac Albeniz.

Musika XX. mendean

Kontextu Historikoa:

Louis Armstrong, Jazz edo Rock bezalako musikaren sarrerak "musika kultua" deiturikoaren protagonismoaren beherakada ekarri zuen.

Ezaugarri Orokorrak:

• Ideia estetiko baten galera: Artista bakoitzak bere bidea bilatzen du.
• Iraganarekin haustura, tonalitatearekiko urruntzearekin.
• Berrikuntzen bilaketa: Lan batek ezin zuen aurrekoen antzik izan.
• Musikariak ez zuen melodien edertasuna bilatzen, baizik eta entzulearen arreta.
• Ohiko adierazpen grafikoaren erabilera.

Korronte Nagusiak:

Inpresionismoa:

• Margolaritzan izandako korrontearen eraginez sortu zen Frantzian.
• Musika atmosfera eta sentimendu finak bilatzen ditu.
• Erabilitako tenpoa erabat askea da.
• Tinbre berriak, efektu berriak entzuteko aukera ematen du.

Espresionismoa:

• XX. mendean Alemanian sortu zen.
• Artistaren ikuspuntuaren espresioa bilatzen du.
• Arnold Schoenberg-en "Pierrot Lunaire" da adibide esanguratsua.
• Ezaugarri nagusiak: Disonantzien erabilpen iraunkorra, dramatismoa.
• Atonalismoa: Armonia eta melodia arauak baztertzen ditu.
• Testuaren espresio bortitza bilatzen du.

Neoklasizismoa:

• Musika xumea, ulerterraza eta gustura entzuteko musika bilatzen du.
• Horretarako, genero eta forma klasikoetara itzultzen da.

Dodekafonismoa:

• XX. mendean sortu zen, eta Arnold Schoenberg-ek garatu zuen.
• 12 notetan oinarritzen da, eta musikariak erabakitzen du nola ordenatu.
• Behin erabakita, ordena ezin da aldatu; hau abestiaren oinarria da.
• Serieetan ordenatuak, modu atzerakoi batean, atzetik aurrera edo inbertituta erabil daitezke.

Musika Konkretua:

• Musikariak errealitatetik ateratako edozein soinu edo zarata erabiltzen ditu.
• Musikaria kalera ateratzen da grabagailuarekin, eta interesgarria iruditzen zaizkion soinuak grabatzen ditu.
• Soinu hauek, ondoren, musika laborategi batean editatu eta magnetofoi zinta batean jartzen dira.
• Lana modu zehatz eta objektibo batean azaltzen du.

Musika Elektronikoa:

• Soinuak laborategian sortzen dira; soinu hauek ez dira errealitatean existitzen.
• Laborategian moldatu eta grabatzen dira.
• Ez dago partitura edo interpreterik.
• Sintetizadoreak erabiltzen dira.
• Batzuetan, musika konkretua eta musika elektronikoa elkartzean, musika elektroakustikoa sortzen da.

Musika Hiritarra

Ezaugarriak:

• Hiri handietan ematen da.
• Egile ezaguna; musika idatzia, grabatuta eta prezio merkean salduta.
• Ez dago musikari aparta, musika mota hau jotzeko edo abesteko.
• Ahotserako abesti xume eta laburrak, letra bertsoan idatzita, askotan instrumentuen laguntzarekin.
• Gai asko erabiltzen dira, gehienetan maitasuna.
• Hasieran instrumentu polifonikoen (pianoa) laguntza erabiltzen da; ondoren, instrumentu elektrikoak.
• Hasieran irratiak, eta geroago zinemak, eragin handia izan zuten musika honen zabalkuntzan.
• Gizartearekin lotuta dago, momentuko arazo eta gertaeren kontaketa bikaina eskaintzen du.
• Gazteriarekin loturiko mugimendua da, pertsona helduetatik desberdintzeko.
• Funtzio komertziala du: Musika kontsumorako gai bat bihurtzen da.