Munduko Erlijioak: Judaismoa, Kristautasuna eta Islama

Jainko Bakarra eta Erlijioak

ERLIJIOA = ERLIJIOAK

Erlijioaren Ezaugarriak

Erlijio izateko behar dituen ezaugarri minimoak:

• Izaki goren (Jainkoa) batengan sinestea.
• Jainko horrengan sinesten duten pertsonak (sinestunak) egotea.
• Jainko horri gurtza (ospakizunak, errituak, otoitzak) egotea.
• Jainkoarekiko gurtzak eta esperientziak pertsonari ondo egitea.

Erlijio Mota Desberdinak

ERLIJIOAK: Erlijio mota desberdinak. Erlijio tipoak (Hinduismoa, Budismoa, Judaismoa, Kristautasuna, Islama...)

Erlijio bakoitzak bere erara ulertzen du Jainkoa. Bi talde nagusi daude:

• LIBURUAREN ERLIJIOAK: Monoteistak dira: Judaismoa, Kristautasuna, Islama
• EKIALDEKO ERLIJIOAK: Politeistak dira: Hinduismoa, Budismoa...

Liburuaren Erlijioak: Judaismoa, Kristautasuna, Islama

JUDAISMOA (Torah) KRISTAUTASUNA (Biblia) ISLAMA (Korana)

• Monoteistak dira (EZ politeistak); Jainko bakar batean sinesten dute.
• Jainkoa sortzaile moduan ikusten dute.
• Jainkoa izaki pertsonala da eta Berarekin erlazionatu ahal gara. Harreman pertsonala eduki ahal du gizakiak Jainkoarekin.
• Jainkoak ekimena du eta gizakiekin harremanetan jartzen da.

Judaismoa

Sortzailea eta Ituna

SORTZAILEA: Abraham (Has 12-50). Aitalehena.

JAINKOA: YHWH (tetramorfoa).

ITUNA: Abraham Jainkoarekin egiten duen PAKTOA edo ALIANTZA.

MESIAS: Askatzailea (Daviden oinordekoa: Mesias politikomilitarra). Is 53 Yahveren morroia

Hiru Zutabe Nagusiak

3 ZUTABE NAGUSI

• LEGEA (TORAH) Bibliako Pentateukoa, Lebitikoa eta Zenbakiak dira.
• TENPLUA Salomonen tenplua (K.a. X. mendea)
• SANEDRINA

Salomonen Tenplua

• Funtzio erlijiosoa.
• Funtzio soziala.
• Funtzio politikoa.
• Funtzio ekonomikoa.

Sanedrina

• Epaitegia
• Epaileak: apaizak.
• Betebeharra: legea aplikatu eta interpretatu.
• Erabinoak Adb: larunbata, erdainkuntza eta Pazkoa
• Egitura: Botere erreala dute eta herrian agintzen dute. Bere kide nagusiak Saduzeoak dira. Jesus epaitu zutenak dira.

Emakumeak Animaliak Gaixoak Umeak Gizonak Sanedrina

Kristautasuna

Sortzailea eta Mezua

SORTZAILEA: Nazareteko Jesus. Gure garaiaren 30. urtean bizi izan zen, Pontzio Pilato prokuradore erromatarraren sasoian.

JAINKOA: Abba (Jesusen Aita).

HIRUTASUNA: Aita, Semea eta Espiritu Santua.

LIBURU SAKRATUA: BIBLIA

MEZUA: Jainkoaren Erreinua: mundu hobeagoa egiteko aukera. Jesusekin heldu zen eta maitasuna, justizia eta egia bizi duten pertsonen bihotzetan agertzen da, bakearen alde lan egiten dutenen bihotzetan. Alegia (Mt 5, 3-12).

Berri Ona

BERRI ONA NAZARETEKO JESUS = KRISTO, MESIAS, SALBATZAILEA

NAZARETEKO JESUS: I. mendean bizi izan zen gizakia, torturatu ondoren gurutzean hil zutena.

JESUKRISTO: Jesus, gurutzean hil ondoren, BERPIZTU egin zuen Jainkoa Aitak. BERPIZKUNDEA DA KRISTAU FEDEAREN MUINA. Jesus berpiztu ez bada, kristau fedeak ez du zentzurik

Berpizkundea eta Bizimodua

BERPIZKUNDEA: Jesus bizirik dago, ez mundu honetan, baina bizirik. Gu ere, ez gara betiko hilko bere moduan bizi bagara. Heriotzak ez du azken hitza, itxaropena dago.

Bizimodua: Bihotzberrituaz bizi. Kristau bizitzako ardatzak maitasuna, justizia, egia eta bakea izan behar dira.

Eliza eta Errituak

Eliza: Jesusek berak sortutako elkartearen (12 apostoluak) jarraipena da. Bere misioa Jesusen Barri Ona zabaltzea da.

Rituak eta ospakizunak:

• Sakramentuak: bataioa, jaunartzea, sendotza, ezkontza, abadegintza, gaixoen oliodura, parkamena
• Igandea.

Zabalkundea: IV. mendetik aurrera oso azkar zabaldu zen, mundu guztian zehar. Gaur egun munduko ia herrialde guztietan dago.

Islama

Sortzailea eta Liburu Sakratua

SORTZAILEA: Mahoma (Muhammad)

JAINKOA: ALA

LIBURU SAKRATUA: KORANA

• 570. urtean jaio zen, Mekan.
• 611. urtean Gabriel aingeruak profeta izan behar zela esan zion.
• 622. urtean Medinara joan zen eta elkarte bat sortu zuen.
• 632. urtean hil zen.

Bost Oinarriak

BOST OINARRIAK:

1. Jainkoa bakarra baino ez dagoela eta Mahoma haren profeta dela onartzea.
2. Egunean bost aldiz otoitz egitea koraneko testuak errepikatuz eta Mekara begira.
3. Ramadanaren hilean eguzkia irteten denetik sartzen den arte barau egitea.
4. Limosna ematea.
5. Bizitzan behin gutxienez Mekara erromes joatea.

• 6226 txatal ditu, 114 kapitulu (sura).
• Herrialde musulmanetan bertako legetzat hartzen dute.
• “Koran” hitzak “errezitazioa” esan nahi du.

Jaiak eta Errituak

JAIAK:

• Ramadan hila
• Abrahamen sakrifizioa gogoratzeko (Has 22, 1-19)

ERRITUAK:

• Txerri-haragirik ez jan, alkoholik ez edan, ez erre, aita-ama errespetatu, solidarioa izan (Lb 10, 8-11; Zn 11, 24-46)
• Heriotza ausardiaz eta konfidantzaz hartu.
• Hildakoak Mekara begira ehorztea.
• Meskitak: gurtzarako lekuak