Lurzorua eta Edafologia: Lurzoruaren Azterketa

LURZORUA AURKEZPENA:(markel)

Zolua eta Edafologia:

Lurzorua lurrazalaren kanpoaldea da eta bertan animali eta landareen bizitza garatzen da.

Edafologia lurzorua aztertzen duen zientzia da.

Edafogenesia:

Eragile abiotikoak:

Ama harria: ama harriaren konposizio mineralogikoak lurzoruaren konposizioan eragiten du.Apurtutako harria bertan egon daiteke edo zatitxoak beste leku batera garraia daitezke.

Topografia:lurzoruaren inklinazioak bere konposizioan eragina dauka.

Orientazioa:lurzoruaren sorrerak  bere orientazioarekin zerikusia dauka.

Denbora:eragileen jarduera zenbat eta gehiago iraun ordun eta lurzoru garatuagoa izango dugu.

Eragile klimatikoak:lurzoruaren meteorizazioa kontrolatzen dute.

Eragile biotikoak:

Izaki bizidunak lurzoruko harriak apurtzen eta disgregatzen dituzte.Bestalde, bere metabolismoaren produktuak lurzorua aberasten dute.Lurzoru garatuetan anelidoak eta ornodun induskailuak aurkituko ditugu.

Izaki bizidunak bost erreinuetan sailkatzen dira:monerak (bakteriak); protistak, hongoak, animaliak eta landareak.

Bestalde, animaliak ornodun eta ornogabeetan sailkatzen dira.Ornogabe taldeak hauek dira:zelenteratuak, poriferoak, ekinodermatuak, anelidoak, platelmintoak, nematodoak, moluskoak eta artropodoak.

Artropodo taldean aniztasun eta ugaritasun haundia dago..

Artropodoak 4 taldeetan sailkatzen dira:miriapodoak, krustazeoak, intsektoak eta araknidoak.

Artropodoen aniztasuna ikaragarria da eta lurzoruan asko daude.Identifikatzea komenigarria da.

Lurzoruaren Konposizioa:

Lurzoruaren konposizioa oso aldakorra da..

Orokorrean esan dezakegu lurzoruak duela.:

Organiko fasea::izaki bizidunez osaturikoa.Humus deritzo

Inorganiko fasea:arroken meteorizazioaren ondorioz sortutakoa. 

LURZORUAREN PERFILA:

Lurzoruetan geruza ezberdinak daude horizonte deiturikoak.

HORIZONTE A:

Geruza honetan animali eta landareen hondakinak pilatzen dira.Normalean iluna da.

HORIZONTE B:

Zatitutako harroketaz osaturikoa eta A horizonteraren lixibiatuetaz osaturik dago.Materia organiko gutxi dago eta kolore gorriska  izanten du.; 

HORIZONTE C:

Harez eta buztinez osaturiko lur bat da non harri zati haundiak dauden.

HORIZONTE D:

Ama harria.

LURZORU MOTAK:

Lurzoru mota asko daude.Europan 10000 inguru eta Estatu Batuetan estimatzen da 20000 daudela.

Bere konposizioaren arabera hurrengo lurzoruak daude.

Harezkoak:harez osaturik;ez dute ura gordetzen.

Buztinezkoak:buztina dute eta ez dute ura gordezen.

Kareharrizkoak:%40 kaltziozko gatzak

Humiferoak:%60humus.Ura gordetzen du.

Limoak:ura, harea, limoak eta buztinak parte berdinetan.

KLIMA ALDAKETA:

Lurraren klimaren aldaketa orokorrari esaten diogu klima-aldaketa. Hainbat denbora-eskalatan eta klima guztietan gertatzen dira aldaketak, tenperaturan, prezipitazioetan hodeietan eta abarretan. Aldaketak normalean naturalak dira, baina azken mendeetan gizakiak eragindakoak dira.

Klima aldaketa fenomeno ugari ditu:

1. Eguzki energiaren produkzioaren aldakortasuna.

2. Lurraren orbitaren lekualdaketak

3. Sistema klimatikoa osatzen duten elementuen arteko aldaketak

• Atmosfera

• Hidrosfera

• Litosfera

• Kriosfera

• Biosfera

3.garren puntua fenomenoa dagokionez, klima-aldaketak sistemaren osagaiak aldatzen ditu, eta horiek era berean klimari eragin diote.

ONDORIOAK:

Ondorio kontrajarriak eragiten dituzten perturbazioak ere badaude. Esaterako, aireko CO2 kopuruak gora egitean, Lurra eta ozeanoak berotzen dira.

UR EKOSISTEMA:

Ur-ekosistemak bi multzotan sailkatzen dira: Ur gezako ekosistemak eta itsasoko ekosistemak: Habitat horietan faktore abiotikoek, baita, faktore-kimikoek etea klimatikoek nagusiki, bertako bizidunen populazio eta komunitateak era batekoak edo bestekoak izatea eragiten dute.

Ur gezako ekosistemak:

-Ibaiak

-Aintzirak

-Urmaelak

-Zona hezeak eta zingirak

-Lurpeko urak eta akuiferoak

Itsas ekosistemak:

-Itsasoak

-Ozeanoak

-Estuarioak

-Deltak

-Padurak

JONB

Biosferaren antolaketa maila:

Biosfera, ekologian, Lurreko izaki bizidun guztiak osatzen duen sistema da, inguratzen duen medio fisikoa barne. Horrez gain biosfera batzuetan ere erabiltzen da bizitza garatzen den lekua adierazteko, litosferaren, hidrosferaren eta atmosferaren multzoa baita.

Bizitzaren banaketa; Biosferak dimentsio irregularreko kapa mehe bat osatzen du. Era berean, biomasaren, dibertsitatearen eta lehen ekoizpenaren dentsitatea irregularra da.

ATMOSFERA

OSAKETA: Atmosfera zeruko gorputza inguratzen duen gas geruza da. Lurrean, gure atmosfera dugu, batez ere nitrogenoaz, oxigenoz, argonez eta karbono dioxidoz osatuta. ... Hala ere, gure atmosfera gasak, hautsa eta ura baino gehiago da. Izan ere, Lurreko bizitza hori ez litzateke posible izango.

ATMOSFERAREN GERUZAK; Atmosfera altuerarekin gertatzen diren tenperatura aldaketek definitutako geruzetan egituratzen da. Goranzko ordenan, geruza hauek troposfera, estratosfera, mesosfera, termosfera eta exosfera dira. Troposfera poloetan 9 km-ko altuera eta 18 ekuatorean kokatutako goiko mugara iristen da.

DENTSITATEA ETA PRESIO ATMOSFERIKOA: Presio atmosferikoa aireak sortzen duen azalera unitateko indarra da ... Altuera handitzean airearen dentsitatea txikitzen denez, ez dakit ... Presio atmosferiko normalizatua, atmosfera 1, definitu zen. …

ATMOSFERA ETA ENERGIA: Eguzki erradiazioa Eguzkiak igorritako energia da, uhin elektromagnetikoak erabiliz espazioan zehar hedatzen dena. Energia hori atmosferako prozesuen eta klimaren dinamika zehazten duen motorra da. ... Eguzkiak energia igortzen du uhin laburreko erradiazio moduan.

ATMOSFERA ETA BIZIA: Atmosferaren ezaugarri fisikoek eta kimikoek ahalbidetzen dute lurra bizitzarentzako egokia izatea.

BABESA IRRADIAZIOEN AURREAN: Ozono geruza goiko atmosferako gas geruza naturala da, gizakiak eta gainerako izaki bizidunak eguzkiaren erradiazio ultramoreak (UV) kaltegarriak babesten dituena. ... Ozono geruzak eguzkiaren erradiazio ultramorea kaltegarri gehienak iragazten ditu, Lurreko bizitzan funtsezkoa bihurtuz.

TEMPERATURA ERREGULATZEN DU: Atmosferak tenperatura erregulatzen du. Egunean zehar, lurrazalera iristen den eguzki erradiazioaren zati bat xurgatu egiten da eta bere energiak lurra berotzen du, eta horrek berarekin kontaktuan dauden aire geruzak berotzen ditu.