Lur amortizatuak

GZ aurrekariak: II.

err

Amaiera tragikoa. GZ hainbat aurrekari:// 1- F.Popularra hauteskund. Irabazi= egoera okertu+erradikalizazio handia=istiluak+grebak ugaritu. Nekazariek lurraren okupazioari ekin. Falangea+B.
nazionala ekintza bortitzak vs ezkertiarrak= Jose Antonio gartzelara+Falangea ilegala. Indarkeri giroa= desordena+kaosa.// 2- "Bi Espainia" sortu+enfrentatu= tradizionala vs berritzailea. Tentsioa muturrera heldu. Faxismo+komunismora joz.// 3- Nazioarteko egoera eragin handia, totalitarismo eta krisiengatik. GZ, komun. Vs faxis. Vs demokrazien gerra bezala ulertu.// 4- Falange+Karlistek talde armatuak eratu, gerrarako prest. Militarrek estatu kolpe baterako konspiratu= Franco+ Mola+Goded madriletik atera. Altxmendua otsailetik prestatu, Sanjurjo eta Molaren artean.// 5- Txinparta= Calvo Soteloren hilketa=gogor astindu eskuindarrak= tentsioak muturrera. Kolpistek estatu kolpea aurreratu= uztailean melillan+penintsulan altxatu= GZ.// GZ= nazioarteko gerra, ohiartzun handia. Nazioarteko iritzi publikoa errepublikarren alde, baina poitika mailan zuhurrak laguntza bidaltzeko. Demokraziek errepunlikari laguntza emateari uko. Bi aldeei armak ez ematea adostu= kalte handia errepublikari. Ale.+Ita. Akordioa ez bete. 2 bandoek kanpo laguntzak jaso:// Nazionala:
Err. Baino laguntza gehio. Hitler+Mussoliniren armamentua +aholkulariak+elikagaiak+soldaduak. Portugalek ere armak+ petroleoa.// Errepublikarrak:
Laguntza eskasa. SESB armamentua, Espainiako bankuko urrearekin ordaindu. Laguntza ere Nazioarteko brigadistak= gazte boluntarioak (60000) Faxismoaren aurka borrokatu.

GZ ondorioak: GZ=3 urtetan bizilagun+familiarrak elkarren artean borrokan, elkarri hiltzeko nahian, gosea+ gorrotoa nagusitu. GZ hainbat ondorio:// Demografiko:
500.000 hildako= borrokan asko baina ere erretaguardia +kartzelan.// Beste 250.000 atxilotu+ asko fusilatuak. Osotara 800.000 biktima.// Err alde borrokatutako milaka kagun+familia ihes egin. Gehienak frantziara= kontzentrazio zelaietan. II.MG piztean, askok vs faxismo borrokatu eta milaka estrminio zelaietan sartu (Auschwitz).// Ekonomikoak:
Ekonomia hondoratuta gelditu= komunikabideak+trenbidea+fabrikak+etxeak suntsitu+populazio aktiboa txikitu. Estatua zorpetuta +urre erreserbak galdu+errenta nazionala hondoratu. Populazio eskasia+miseia+gosea= Krisi ekonomiko handia.// Gorriak moral eta ekonomikoki zigortuak, desjabetiak...// Kulturalak:
Intelektual+artista+zientifiko ospetsual hil edo ihes. Err. Maisu gehienek kale gorrian /atx/fusil. Eskoletan pentsamendu kritikoa+ askatauna desagertu. Erlijioa+izpiritu nazionala drrigortu.// batasun linguistikoa+politikoa+ideologikoa bermatu. Frankismoak=Err. Kulturaren amaiera. Errepresioa+zentsura+eliz kontrola berreskuratu.// Politik:
Esperientzia demokratiko+berritzailea eten. Ordez, askatasun falta, eskubide zapalketa eta diktadura ezarri. Jarduera politikoak debekatu+parte hartze politikoa ukatu. Emakumeen lorpen guztiak bertan behera.// Nazioartean 20 urtetan Espainia isolatua, AEBrekin akordioak sinatu arte.

GZ garapena: 36ko uztailean Afrikar sodadu espainiarrak errepublikaren aurka altxatu, hurrengo egunean Franko altxamendu nazionaa aldarrikatu. 18an, hainbat militar kolpearekin bat. Molak gerra aldarrikapena egin. Altxamendua GZ bilakatu zen, baina ez arrakasta leku guztietan=bi zonetan banatu:

Errepublikarra

Ipar kostalde osoa, mediterranear kostalde handia eta Madril. Ezkerreko alderdien, nazionalisten eta sindikatuen babesa, baina lur ejerzitua haien kontra= boluntario miliziak antolatu behar.// Nazionalak:
Zonalde atzeratu eta kontserbadoreena (2 hiri handi S/Z). Eskuin alderdien, katolikoen eta Elizaren babesa. Lur ejerzitoa alde+falange eta karlisten miliziak. Negozio gizonen diru asko jaso.// Jendea bizi zen tokian, han irabazitako bandoaren alde jarri behar. GZn fase desberdinak:// 193
6: Militarren asmoa madril hartzea. Franko+Mola hegoaldetik eta iruñetik abiatu madrilerantz.// Urritik abendura madrilgo bataila. Err. Mobilizazio orokorra agindu= milaka gizon/emakume hiria gotortu+lemak zabaldu.// Gobernua Valentziara lekualdatu eta Madrilek eraso zuzenari eutsi.// Porrota ondoren, Madril eta Valentzia isoatzeko, hainbat bataila aurrera eraman, baina porrot ere.// 1937:
Nazionalek estrategia berria, iparraldea konkistatzera joan= gune industrialenak.// Euskal nazional+sozialistak militarki antolatu baina espero ez zuten erasoa jaso= Nazien kondor legioa Gernika bonbardatzea.// Bilbo erorita, Kantabria eta asturias erraz erori= arrakasta Francorentzat.// 1938:
Ebro haranaren konkistari ekin. Enfrentamendu latzenak teruelen. Bando Err. Kalte handiak jaso (hildakoak, gosea...). Lur Err. Bitan banatuta= katalunia isolaturik. 39ko urtarilan Franko bartzelonan sartu indarrik gabe.// 1939:
Err. Erdialdea soilik geratu. Negrinek esan Err. Eutsi behar dela Europan gerra piztu arte baina frankoren tropak Madrien sartu indarrik gabe. Apirilaren 1ean azken gerra partea sinatu.