Kromosoma homologoak
Enviado por Chuletator online y clasificado en Biología
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 5,56 KB
Mitosia
Mitosiz zatitzen denean, zelula amak berdin-berdinak diren bi zelula alaba sortzen ditu. Mitosiak 4 azpifase biltzen ditu: profasea, metafasea, anafasea eta telofasea.
Meiosia
Meiosia zelula diploide bat lau zelula haploidetan banatzen den zelula zatiketa prozesu espezializatu bat da.
Zelula alaba hauek zelula gurasoen kromosomaren material genetikoen konbinazio bat dute. Meiosia bi zatitan banatzen da, meiosi I eta II.
zatiketa meiotikoa berezia da eta, mitosiak bezala, 4 azpifase biltzen ditu: I. Profasea, I. Metafasea, I. Anafasea eta I.Telofasea.
zatiketa meiotikoa mitosia bezalakoa da eta bere azpifaseak hauexek dira: II. Profasea, II. Metafasea, II. Anafasea eta II. Telofasea.
Informazio genetikoa
Informazio genetikoa molekula berezietan gordetzen da: azido nukleikoetan.
DNA
Bere nukleotidoak eratzen dituen karbohidratoa desoxirribosa da, eta base nitrogenatuak A, Gram, T eta C. Informazio genetikoa gordetzen duen molekula da.
RNA
informazio genetikoa zitoplasmara transferitu behar da eta bertan zelulak funtzionatzeko beharrezkoak diren proteinak sortzen dira.
Ziklo zelularra
Zelula bat sortzen denetik zatitu eta bi zelula alaba sortzen diren arte gertatzen diren aldaketen multzoari zelula-ziklo deritzo. Bi fase ditu: Interfasea: fase honetan zelula atsedenean dagoela esaten da, behar dituen proteinak ekoiztuz bere funtzioa betetzen duela. Beraz, nukleoa zatitzen da.
ADNtik ADNra erreplikazioa
ADNtik ARNra transkripzioa
ARNtik PROTEINETARA itzulpena
Zelularen nukleoa
a) Nukleoaren osagaiak. Poroak ditu zitoplasmaren eta nukleoaren barnealdearen arteko substantzien trukea ahalbidetzeko.
Nukleoplasma
Nukleoaren barne-ingurune urtsua da.Nukleoloa
Erribosomen osagaiak pilatzen diren nukleoaren gunea da.Harizpi multzoari kromatina deitzen zaio.
Bestalde, zelula zatitzear dagoenean, harizpiak bikoiztu egiten dira, kromosama deritze.
Kromosoma bat osatzen duen kate bakoitzari kromatida deitzen zaio.
Aldi berean, zelulak multzo bakarrean edo bitan egon daitezke erreplikatuta:
-
Haploideek n kromosoma multzo bakarra dute, kate bakoitzak ezaugarri ezberdinei buruzko informazioa gordetzen du, eta informazio bera ez da kate ezberdinetan errepikatzen.
-
2n diploideek kromosoma multzo bikoitza dute, bat aitarena eta bestea amarena. Funtzio bakoitzari buruzko informazioa bi haritan errepikatzen da. Informazio bera gordetzen duten kateei kromosoma homologo deritze.
Kromosomak gordetzen duten informazio motaren arabera sailkatzen dira.
Kromosomak hauek izan daitezke:
Autosomak
Arrek eta emeek komunean ditugun ezaugarriei buruzko informazioa gordetzen dute.Heterokromosomak
Beste ezaugarriez gain, sexuari buruzko informazioa gordetzen dute. Gametoak izan ezik zelula guztiek heterokromosoma pare bat dute.Heterokromosoma emeak: XX
Arren heterokromosoma: XY
Obuluak: X
Espermatozoideak: X edo Y
Mitosia eta meiosia
Mitosi | Meiosi | |
Zer zelulatan | zelula danak | gameto amen zeluletan |
Zer zelula sortu | zelula somatikoak | gametoak |
Zenbat zelula alaba | 2 | 4 |
Zenbat zatiketa | 1 | 2 |
Zer banatzen da | Kromatida ahizpak | 1 zatiketan- Kromosoma homologoak 2 zatiketan- Kromatida ahizpak |
Kromosoma kopurua kontutan hartuta, zelula alabak zelakoak | diploideak(2n) | aploideak(n) |
Zelula alaben kromosoma kopurua ama zelularen kromosoma kopurua | Berdina | Erdia |
Zelula alabak haien artean | Berdinak | Desberdinak |
Dominantziazko erentzia-- Baten koloria bakarrik hartzeau
Bitartezko erentzia-- Bi gurasuen nahasketia
Kodominantzia-- Behi pinttua