Iraultza liberalak eta nazionalismoa amerikako iraultza
Enviado por Chuletator online y clasificado en Matemáticas
Escrito el en vasco con un tamaño de 4,52 KB
Gero, bertakoak edo indigenak ditugu, eta indioen eta kriollen nahasketatik, mestizoak zeuden.
Leku batzuetan eskulana urria zenez,Afrikatik esklabo beltzak elkartzen zituzten lan gogorrenak burutzeko. Kolonizatzaileek gaztelera eta erlijio kristaua inposatu zuten eta bakarrik leku apartatuetan gorde zituzten indigenek hizkuntza eta cultura.
5.PREZIOEN IRAULTZA ETA BERE ONDORIOAK
Hiru dira prezioen iraultza: 1.HAZKUDE DEMOGRAFIKOA: 1530 eta 1591 bitartean,gaztela eta aragoi elkartuta 5milioi biztante izateatik 8miloi izatera pasatu zuten.Hori dela eta, denentzako baliabiderik ez egotean, geroz eta gehiago izango ziren Amrikara joan zirenak, aberastasunaren bila, batez ere nekazariak eta behe mailako nobleek. 2.ESKARIA HANDIGOTZEA: Biztanle gehiagorekin productuen eskaria ere hazi egin zen.Arazo bat planteatu zen; nekazaritzarako lur gehiago ezin ateratzea, nobleek eta kleroak abeltzaintza lehenesten zutelako. Amerikako merkataritzaren eragina:
amerikako produktuen ekarriak merkataritza eta manufaktora-produktua indartu zuen Europan.Sevillako portutik pasatzen ziren, Amerikako merkataritzaren monopolia zuen erakundea.Amerikatik zetorren guztia Sevillatik pasa egin behar zuen. Koroaren babesa izan zuen,harreman guztien %20 berak eramaten zutelako (bostena) ZER EKARTZEN ZEN AMERIKATIK? Urrea,zillarra, azukrea,tabakoa,kakaoa,fruta tropikalak,patatal,tomatea eta artoa. ZERERAMATEN ZUTEN EUROPATIK AMERIKATA? Arropa, manufakturak,landareak,garia,olioa,mahatsondoak,behiak eta ardiak.Konkista amaitu zenean, kolonizazioa etorri zen. Hemen eztabaida bat zegoen erregearen eta kolonizatzaileen artean. -Erregeak bi helburu zituzten: indioen ebanjelizazioa eta lortutako urrearen eta zilarraren salmentatik lortutako etekinaren %20, erregearen kintoa deiturikoa. -konkistatzaileek berriz, lurrak lortu eta aberastu nahi zuten, kosta hala kosta. Bi aldeak pozik uzteko, enkomiendaren sistema ezarri zuten nekazal lurretan. Sistema honetan datza: kolono bati( enkomenderoa), lursail batzuk ematen zitzaizkion eta horrekin batera, lurra ustiatzeko indigenak. Kolonoak,gainera, indígena haiek ebanjelizatzeko ardura hartzen zuen. Indigenek Lana egin eta zergak ordaindu behar zizkioten enkomenderoari, bizilekuaren eta janarien truke.Metal preziatuen meategietan, ostera, mita sistema ezartzen zen. Talde indigena bakoitzak urteko hainbat hilabetetan langile kopuru zehatz bat eskaintzen zion koroari, meategietan adibidez. Langile horiek beren jatorrizko lekuetatik zerbitzuak behar zutuzten guneetara eramaten zituzten.
mital lau kuotak dekretatzen zituen, biztanleria indigenak bete behar zituenak, korrejidoreak egiten zuen esleipenaren arabera.Gero,mandatariek erregearen aginduak betearazten zituzten,Lanerako indarraren truke, mandatariek agindu zitzaizkion pertsonak erlijio katolikoan katekizatzeko betebeharra zuen.
Lana oso baldintza gogorretan egiten zen konkistaren hasieratik, eta horrek indigenen gaixotasun eta heriotzak ugaritzea eragin izan zuen. Horri amaiera emateko, Indietako legeak atera ziren karlosI.Aren garaian. Lege horiekin, indigenak esklabo bezala tratatzea debekatzen zen, eta hortik aurrera,Koroaren babespean gelditzen ziren.Portaera desegokia bazen, ekomenderoak galdu ahal zuen.
Hala eta guztiz ere, gizarte kolonial barruan diferentzia sozial oso handiak zeuden. Eitean penintsulatik etorritakoak zeuden. Haien ondorengoak kreoleak izango ziren