Hidrosfera eta Uraren Garrantzia

Ura Lurrean

Hidrosfera Lurreko ur guztien multzoa da, eta hiru egoeratan egon daiteke: likidoa, gaseosoa eta solidoa. Ozeanoek osatzen dute uraren % 97, eta gainerako % 3 ur gezak osatzen du, gehiena izotz moduan. Ur geza hori ibaietan, aintziretan, lurpeko uretan eta atmosferan dago. Ozeanoetako urak gatzak eta disolbatutako gasak ditu, eta sakoneraren arabera tenperatura aldatu egiten da, azalean ura berotzen denean.

Uraren Propietateak

Urak propietate bereziak ditu, eta lurrazalean gertatzen diren prozesu askotan esku hartzen du; bizitzarako garrantzi handia du. Organismoetako erreakzio kimiko asko ur-ingurunean gertatzen dira. Horrekin batera, ura da organismoen barruko garraio-sistema garrantzitsuenetako baten osagai nagusia, odola adibidez (% 95 ura baita). Urak tenperatura erregulatzeko gaitasuna ere badu, eta hondakinak kanporatzeko bide eraginkorra da.

Urak Bizitzarako duen Garrantzia

Urak izaki bizidunentzat duen garrantzia ezinbestekoa da. Giza gorputzaren % 65 ura da. Urak organismoetan hainbat funtzio betetzen ditu:

• Metabolismoa erraztea.
• Tenperatura egonkor mantentzea.
• Gaien garraioa ahalbidetzea.
• Hondakinak kanporatzea.

Organismoek etengabe behar dute ura, izan ere, ur hori galdu egiten baita gernuaren, izerdiaren, malkoen eta abarren bidez.

Giza gorputzeko organo eta ehunen ur-edukia:

• Garuna: % 75
• Birikak: % 85
• Bihotza: % 70
• Azala: % 65
• Odola eta urdail-urinak: % 95
• Hezurrak: % 30
• Giharrak: % 78

Uraren Zikloa

Uraren zikloa Eguzkiaren energiari esker funtzionatzen du, eta urak egoera aldatuz, leku batetik bestera mugitzen da. Eguzkiaren beroak uraren lurruntzea eragiten du; airearen hezetasunak eta haizeak ere prozesu hori bizkortzen dute. Lurruntzeak hodeiak sortzen ditu, eta prezipitazioen (euria, elurra...) bidez, ura lurrera itzultzen da, bere zikloa jarraituz.

Uraren Erabilerak

Uraren erabilera ezinbestekoa da eguneroko bizitzan. Etxean, ura garbiketarako, edateko eta higienerako erabiltzen da. Nekazaritzan eta abeltzaintzan, ura ureztatzeko eta animalientzat erabiltzen da. Industria sektorean, ura produktuak ekoizteko, hozteko eta energia sortzeko erabiltzen da. Uraren kontsumo arduratsua beharrezkoa da baliabide natural hori aurreztea sustatzeko.

Uraren Kudeaketa Arduratsua

Ura aurreztea ezinbestekoa da; izan ere, ur geza baliabide berriztagarria izan arren, zenbait lekutan eta unetan baliabide urria izan baitaiteke. Uraren kalitatea zaintzeaz gain, kontsumoa modu eraginkorrean kudeatu behar da. Etxean ura aurrezteko neurri batzuk dira:

• Bainuontziaren ordez dutxa erabiltzea.
• Txorrotetan ur-difusoreak jartzea.
• Landareak bero gutxieneko orduetan ureztatzea.

Edateko Ura

Etxera iristen den urak edateko egokia izan behar du. Tratamendu egokiaren bidez, urak garbia eta mikroorganismo kaltegarririk gabea izan behar du. Hori bermatzeak uraren kalitatea hobetzen du eta edangarri bihurtzen du. Arazketa-prozesua beharrezkoa da edateko uraren kalitatea lortzeko, ura garbituz eta partikula esekiak kenduz.

Hidrosferaren gaineko Ingurumen Inpaktuak

Uraren kalitatea eta erabilgarritasuna mehatxatuta daude, kutsaduraren eta gehiegizko ustiapenaren ondorioz. Uraren kutsadura hainbat elementuk eragiten dute: partikula solidoek, likidoek, gasek, bakterioek eta energia-formek (beroa, erradioaktibitatea...). Gainera, lurpeko urak gehiegi ustiatzeak eta ibaien erregimenaren aldaketak ingurumenari kalte egiten diote.

Ingurumen-inpaktuak murrizteko neurri positibo batzuk honako hauek dira:

• Akuiferoak artifizialki kargatzea.
• Hondakin-urak araztea.
• Nekazaritza biologikoa sustatzea.