Gotiko Arkitektura eta Arte Ederra

Gotiko Arkitektura eta Arte Ederrea

-XII mendearen erdialdean sortu zen Frantzian eta laster Europa osora zabaldu zen.

-Bere aurrerakaria, gotiko zistertarra izan zen.

-Harria erabiltzen jarraitu zen material printzipal moduan. Honekin→Silar aparejuak.

-Arku zorrotza eta Gurutze gangaren erabilera bultzatu zen.

-Estilo gotikoko arkitekturak, 4 etapa izan zituen: Protogotikoa, Gotiko Klasikoa, Gotiko Postklasikoa eta Gotiko Flamigeroa

-Murruak ez dira beharrezkoak edifizioaren estabilitaterako eta itxura gisa erabiliko dira. Hauetan hainbat lehio eta arrosa lehio egingo…

Jan Van Eyck: Felipe Onaren gorte pintorea izan zen. Brujas-en pintura eskola bat sortu zuen. Erretratuak eta lan oso onak egin zituen. “Arnolfini senar-emaztea” da obra famatuena. Bertan, sakramentuarekin erlazionatutako simbolismoz beteriko burgesen ezkontza bat ikus daiteke. Espazioa oso ondo irudikatzen du. Oso irudi errealista, batez ere gizona, noren zimurrak eta zainak ere ikus daitezke Ilea lumaz marraztuta, banaka-banaka.

Marko arkitektonikoaren legea apurtu zuen. Eskultura, arkitekturan menpe hasi zen, baina hau independizatu egin zen.//Harria, Zura, Marfila, eta Alabastroa izan ziren erabilitako materialak. // Polikromia erabiltzen zen.//Argia kontuan hartzen da.//Bolumenak, naturalagoak eta errealistagoak izango dira. // Bertikaltasuna, simetria eta frontalitatea galtzen du, kontrapostu leuna erabiliz. //Munduaren ikuspegi berria islatzen zen.Samurtasuna eta erruki sentimenduak.//Naturalak ziren, pertsonaien arteko komunikazioa eta sentimenduak erakusten ziren. Gai erlij. adierazten dira. A Birjina asko errepresentazen da… (maitatu semea)//Gai ebanjelikoak eta hagigografikoak adierazten dira. Santuen bizitzarena..//Funtzio didaktikoa du.//3 eskultura mota zeuden: 1- Monumentala (katedralen fatxadetakoa) 2- Debozio irudiak: (Ama birgina umearekin) 3 - Independienteak:(hilobietan eta erretauletan)// Eskulturaren bilakaera: 1- XII. mendearen amaieran: Erromanikotikik → gotikorako transizioa.

2- XIII. mendean: Naturalismo idealizatua.

3- XIV. mendean: Debozio-estatuak eta hilobi eskulturalak ugaritzen dira.

4- XV. mendean: Nauralismoa eta indibidualismoa nagusitzen dira. Gai patetikoak zabaltzen dira.

1.- Franko Gotikoa (XIII - XIV hasieran): Marrazkienk lerro dotoreak eta markatuak zituzten. Kolore leunak erabiltzen ziren Naturalismo oso handia erabiltzen zen.

2.- Italo-gotikoa (XIV.mende hasieran) Sakontasuna, bolumena, eta argia, egileen ardura dira. Serntimenduak adierazten ditu. Honetan,Giotto izeneko maisu bat zegoen Florentziako eskolan. (Judasen muxua)

3.- Nazioarteko Gotikoa (XIV amaieran - XV hasieran) Gorteko estiloa zen. Sentiberastasun eta xehatasun zañea. Kolore distiratzuak. Forma estilizatuak.

4- Gotiko Flandestarra (XV mendea) Italian sortua Olio teknika erabiltzen zen (lehortzeko asko irauntzen zuen patxadaz margotzeko, koloreak biziago ikusten ziren eta material ezberdinetan margotzea ahalbidetzen zuen) Obra gehienak tamaina txikia. Jauregiak eta tenpluak apaintzeko erabilia. Errealistak. Paisaiak asko irudikatzen ziren.

Arku Zorrotza: Gotikoaren ezaugarri nagusi bat bezala hartzen da, baina hau ez da gotikoan asmatu, erromanikoan + islamiarran baizik. Seguruagoa + bertialakgoa + dekoragarriagoa. Gurutze Ganga: Diagonalean dauden 2 arku zorrotz eta hauek zarratzen dituzten beste 4 arku zorrotzek sotzen dute Gurutze Gngaren eskeletua. Gero, tarte hauek plementoz betezen ziren eta teilatu batekin estaltzen ziren eguralditik babesteko.Hau ideia bezala hartuta, hainbat ganga berri egiteko gai izan zirelako. (Izar-ganga + abaniko-ganga). Euskarriak: Hauek, gangaren bultzadak kontrolatzeko erabiltzen dira. 2 mota: Barnealdekoak (pilare faszikulatuak) Kanpoaldekoak (arbotanteak eta kontrahormak) Hauek, oso garrantzitsuak ziren, eraikinak, altuera handia izateko. (Marra bertikala) Beirateak: Arte gotikoan, Jainkoaren argia lortzeko erabiltzen ziren. Hauek, hormetan jrtzen ziren, adibidez arrosa lehioen forman. Honek, pintura asko baldintaztu zuen, hormetatik hau desagertzea eragin zuelako.. Eraikuntza Erlijiosoa: Garrantzitsuena Katedrala izan zen, hau, hiriaren sinboloa izanda. Oinpl. gurutze latin edo basilikala zen. (3-5 nabe) Fatxadaren albo bakoitzean, dorre bat kokatzen zen eta hauen erdian, arrosa-lehio handi bat. Dorreak orratzez edo txapitelez errementatuak zeuden.