Gizartearen Antolakuntza eta Egitura

GIZAKIAK, GIZARTEKO IZAKIAK

Pertsonek gizartean bizi izan nahi beren beharrak errazago betetzeko abantaila ugari:

→ Errazagoa bizirik irautea (janaria lortzea, nork bere burua babestea, taldeko kiderik ahulenak zaintzea...).

→ Ezagutza eta esperientziak transmititu.

→ Pertsonen arteko harremanak norbearen garapena ahalbidetzen.

→ Gizarteko bizitza sozializazioa bultzatzen.

ANTOLAKUNTZA FAMILIA

Ahaideatasunak elkartutako pertsona multzoa. Failiako kide gehienak etxe berean bizi.

Familia nuklearrak Gurasoz eta seme-alabaz osatuta Familia zabalak aitona-amonek; osaba-izebek…

ARAUAK Gizarte-arauak pertsonen gizartean bizitzeko bete behar erregelak. Belaunaldi transmititzen.

EGITURA

Nolabaiteko konplextasuna gizarte guztietan , ospearen boterearen edo aberastasunaren araberako desberdintasunak gizartea osatzen talden artean. Talde beste batzuek baino botere handiagoa.

GIZARTE ESTATIKOAK Pertsonek ezin taldez aldatu, eta ezartzen den hierarkiak bere horretan iraun dezake hainbat belaunaldiz. Jendea jaiotzez gizarteko talde bateko edo besteko kidea.

GIZARTE DINAMIKOAK Pertsonak gizarteko talde batetik beste talde batera alda daitezke:, mugikortasun soziala. Klase-gizartea, adibidez, dinamikoa, klase bateko edo besteko kidea izateko irizpidea ekonomikoa baita.

GIZARTEEN DINAMIKA

ALDAKETA Gizarteak antolakunde dinamikoak: etengabe aldatzen. Aldaketen erritmoa ez beti bera.

Apurka-apurka gertatzen→ gizarteak eboluzionatu egiten esaten. Aldaketa bat-batekoa eta bortitza → iraultza erabiltzen.

ZERK BULTZATZEN GIZARTEKO ALDAKETAK?

Gizarteetan gertatzen diren aldaketak faktore askoren ondorio.

-Ingurune fisikoaren aldaketak lehortze luze.

- Gizartearen parte bat mobilizatzeko gai den buruzagi bat edo ideologia berri agertzea.

-Migrazio handi baten edo konkista baten ondorioz atzerriko talde bat iritea eta gizartean txertatzea.

-Botere handiagoa gizarte baten presioa.

-Gizarteko arteko desbardintasun sozioekonomikoak.

-Aldaketa teknologikoak aukera ematen pertsonen arteko harremanak.

GATAZKAK Gizarte guztietan gatazkak. Gatazka guztiak ez berez kaltegarriak; aitzitik, batzuek garrantzi handiko aldaketak ekartzen.

Iritzien edo interesen arteko aurkatasuna, belaunaldien arteko gatazkak, auzoko gatazkak, laneko gatazkak.

Gerra :gizarte-gatazkarik larriena.

GIZARTEA ETA LANA

Lana gizakiak bere beharrak beteko ondasunak edo zerbitzuak lotzeko egiten jarduera fisikoa edo buru-jarduera. Gau egungo gizarte kontsumoan oinarrituak funtzionatuko oso garrantzitsua: lana, aren inguruan ezartzen harremanak lanarengatik lortzenordasainak. Langileen espazioalizazio handia lortu. Gaur egungoaren moduko gizarte globalizatuan elkarren mendekotasun ekonomikoa hain handia gizartean Ian-malgutasuna ere gaur egungo lan-munduan izan den oinarrizko beste aldaketa Horrek lanbide berrietarako egokitzapena, mugikortasuna nahia etengabeko prestakuntza.

BALIOA

Lanak garrantzi handia pertsonentzat.

-Soldata ematen; premiak betetzeko beharrezkoa dirua.

-Ezagupenak eta gaitasunak lortzeko eta praktikan jartzeko aukera ematen.

-Etxetik kanpoko pertsonekin harremana izateko modua.

-Denbora antolatzen.

-Lana nortasunaren funtzezko elemetu. Autoestimua handitzeng izarteko kide sentiarazten. Lana funtzezkoa dela pertsonen estatusa definitzeko eta gizarte-klase batetik beste batera pasatzeko.

ARAZOAK

- -Lanaik eza edo langbezia

-Enplegu prekarioa iraupen laburreko enpleguak, soldta urriak eta lan-baldintza gogorrak.Lan batzuk kontraturik gabe egiten eta ezkutuzko ekonomiako lanak.

-Osasun-arazoak. Arriskuen prebentziorik ezak lan-istripu eta gaizotasun ugari eragiten.

-Mobbingak edo laneko jazarpenak ere osasun-arazoak eragiten. Emakumeek soladata urriagoko eta erankizun apalago enpleguak izan ohi. Lan-baldintzk oso gogorrak langile guztientzat, eta langabezoa handiagoa. Gainera, beste arazo batzuk ere, hala nola haurren lana.

GIZARTEA ETA KULTURA

ZER DA KULTURA?

Kultura hainbat esanahai, Pertsona batek kultura izan esaten irakurtzen eta idazten dakiela esan nahi /hainbat hizkuntza dakizkiela /goi mailako ikasketak. Kultura askoz kontzeptu zabalagoa Herri edo gizaltalde bakoitzak bere kultura, eta kultura anistazun hori iraunarazi beharreko ondasun bat. Eremu urriko kulturak babestu behar

Mendebaldeko kultura globalizatzen, eta uniformatesuna areagotzen

-Hizkuntza Entsutezko osagaia, ahoz nahiz idatziz gizartearen tradizioak, balioak eta ezagupenak transmitotzako bidea

-Sinesmenak. Gizarte bakoitza bizitza nola ulertzen eta bizitzarekin zerikusia alderdi asko (bizaren jatorria, heriotza, …) Erlijioek sinesmenak iaso/sorratzen.

-Tradizioak. Gizarteko kide guztien iragan komuna azaleratzen eta haien sinesmenak eta balioak erakusten agertzen. Herri-dantzak, jantzi tradizionalak.

GIZARTEEN BILAKAERA ETA ALDAKETA KULTURALA

-Kultura-ezaugarriak gizarte batetik bestera hedatzen . Kultura bakoitza besteetatik elementuak hartuz eratu.

-Kultura-mendeeakuntza. Gizarte sendo edo handi batek bere kultura inposatzen gizarte ahulago/txikiago bati indarkeriarekin Mendebaldeko kulturak planeta osora hedatu bere bizimodua eta balioak, botere ekonomiko handia eta teknologi berriak.

KULTURA-ANIZTASUNA

ARRAZOIAK Kultura aniztasuna: gizarte berean askotariko kulturak egon gaur egungo gizarteen bereizgarrietako . Migrazio fluxu handiak

ONDORIOAK Kulturen aniztasuna aberastazun iturria gizarteentzat baina arazoak sortzen.Ezatabaida sakon eta korapiltsua dago kultura desberdina duten taldeak elakarrekin bizitzeko. Gehiagoren kultura : kideek beti esaten gutxiengoen kulturak dituztenak harrera gizartean integratzea dela irtenbiderik onena: kultura integrazioa

Hala ere, emigratzaile askoren ikuspekin, integrazioak akulturazioa dakar : beren-nortasunari uko egin beharra.

MULTIKULTURALITATEA /KULTURA ARTEKOTASUNA Gizarte multikulturala :hainbat kulturako jendea bizi den eta inolako bazterketarik ez dagoen gizartea. Kultura-aniztasuna erespetatuz.

GURE GIZARTEA

GARATUA Oso ekonomia garatua.

-Gobernuek gizarte-neurri hartzea herritarren bizi-kalitatea hobetzeko. Ongizate-estatu deritzo horri.

-Kontsumo handia izatea.

-Hiriko gizartea.

-Gizarte konplexua. Familiako harremanak eta beste harreman tradizional aldatu. Balio berriak,: baketasuna, ekologismoa giza eskubideen eta demokratikoen aldeko errespetua.

-Infomazioaren gizartea, eta gero eta garrantzi handiagoa dute teknologia berriek.

DESOREKATUA Europako gizartetan desberdintasun handi Lehenik biztanleriaren bizi mailan desorekak herrialdeen artean. Iparraldeko herrialdeetan: Bizi maila altuagoa (Suedia Norvegina) Ekialekoetan baxuago: (Errumania, Bulgaria) Arazo bereziak Gazteentzat oso zaila da lan-baldintza egokiak (ordutegia, soldata) lanpostuak lortzea eta etxebizitza edukitzea.

ANIZTASUN HANDIKOA Europa kontienetean, hainbat hizkuntza, kultura eta erlijio egon batera. Europarrek erronka handi bat: nola lortu beren kultura-nortasunari eustea eta beste kulturak integratzea.