Gizakiaren Zirkulazio Sistema

Gizakiaren zirk-aparatu osaturik: bihotza eta gorputzetik odol hodiak. Odolak, bihotzak bultzaturik, odol-hodietan barrena zirkulatzen du. Digestio-hodian digerituriko elikagaiek eta arnas-aparatuak hartutako O2 zelula guztietara iritsi behar dute, zelulek euren funtzioak betetzeko. 1.arnas gasen garraioa, 2.hondakinak kanporatu 3.mezulari kimikoak garraiatu 4.hormon eta antigorpu garraioa 5.termoerregulazioa 6.barne-medio erregulatu. odola: Odola gizakiaren barne medioaren osagai garrantzitsu. espezializatua eta oso berezia: zelulak eta zelula hondarrak dauzka eta zelularteko substantzia likidoa da. sustantzia ezberdinetarako garraiobidea, gorputzeko tenperatura erregulatzen du, eta barne medioa ere erregulatu, azido-base oreka mantendu eta organismoaren defentsak paper garrantzitsua bete. Odolak bere funtzioak ondo betetzeko ezaugarri fisiko-kimikoak konstante mantendu behar ditu: presio osmotikoa: %0,9ko gatz-disoluzioa, pH: 7,38-7,44 eta biskositatea: kte mantendu, handitzen denean bihotzak uzkurdura indarra handitu eta handiegia, tronboak sortzeko arriskua dago. Persona 1 odol kant: bolemia 70ml/kg . Heldu baten bihotza 5L/min ponpatu. Odolaren osagaiak: plasma(55%): ura(%90) eta atomo eta molekulaz(%10) osatua. Likido horizka. Jalkina(45): glob.gorri(90): O2 eta CO2 garraiatu. Fe asko. glob.zuri(1): babes funtzioa eta inmunitatearen zati garrantz. Plaketak(9): agregazioak osatzeko gaitas, tapoiak. bihotz anatomia/fisiologia: Bihotza giharrez osatutako eta lau barrunbe dituen organoa. funtzioa: odola organismo osora ponpatu, barrunbe torazikoan kokatuta mediastinoan, esternoiaren atzean. ukabilaren tamaina. Bihotz, hormak barrunbeak arteriak benak eta nerbioak ditu. bihotzaren perikardio izeneko zuntzezko mintz batez bilduta. Perikardioa geruza 2: parietala eta ofiziala. euren artean likido perikardikoa dago. Bihotz horma 3 geruzez: perikardio biszerala, Miocardio( erdiko geruza gihar ehunez osatuta) eta endokardioa (barrukoa) Bihotzaren barrunbea eta balbulak: trenkada batek bi zatitan banatu bihotz: eskuin eta ezker. Erdi 2 hauetako bakoitzak aurikula eta bentrikulu bana dauzka. Aurikulua: goiko barrunbeak, eta benen bitartez organismo osoko odola jasotzen. eskuineko aurikulan goiko kaba bena eta beheko kaba zaina bukatzen dira. Gorputz osoan bildutako odol oxigenatua bihotzera ekartzen dute bertatik biriketara oxigenatzera joan dadin. ezkerreko aurikulan birikak bukatzen dira, hauek biriketatik odol oxigenatua ekartzen dute bihotzera, gorputz osora zabaltzeko. Bentrikulua: Bihotzera heltzen den odola bultzatu behar: gorputz osora (ezker) edo biriketara (eskuin). bentrikuluak osatzen dituen indarra aurikuletako baino garatuago. Eskuineko bentrikulutik birika enborra irteten da, bentrikulura heltzen den odol ez-oxigenatua biriketara eramateko. ezkerreko bentrikulutik aorta irteten da, biriketatik bihotzera datorren odol oxigenatua gorputz osora eramateko. Bihotzeko balbulak: Aurikula eta bentrikuluen arteko pausua erregulatu, eta batzuk arterietarako irteerak kontrolatu. Aurikulobentrikularrak: balbula mitrala (ezker aurikula eta bentrikuluak batu), trikuspidea (eskuin aurikula eta bentrikulua batu). Sigmoideoak: Eskuineko balbula: eskuineko bentrikulutik birika enborrera odol oxigenatua pasatu. Ezkerreko balbula: odola ezkerreko bentrikulutik aortara pasatzea kontrol. Bihotzaren baskularizazioa eta inerbazioa: Bihotzak odola behar o2 lortu bere funtzioak betetzeko. odola arteria koronarioen bitartez helduko zaio. o2 kontzentrazioa baxua duen odola, berriz, bena koronarioen bitartez bueltatuko da beheko kabara. bihotzaren inerbazioa sistema sinpatikoa eta parasinpatiko ardura. bihotzak sistema berezia dauka taupadak sortu. Odol hodiak:Funtzioa: odol garraioa. Arteriak: bihotzetik irten eta organismoko ehun guztietara odola garraiatu hodia. Uzkurkorrak eta elastikoak. Muskulu-geruza sendoagoa da zaina baino. Bentrikuluetatik irteten. Sakonetik doaz, hezurretatik hurbil. Txikiak: arteriola, kapilarretan amaituak. Bi arteria-sistema: aorta-arteria sist eta birika-arteriaren sist. Zainak: Organo desberdinen kapilarretan jaio. Odola bihotzera eramaten duten hodiak. Benulak kapilarretatik abiatu, bihotzera hurbiltzean handitu. Balbula batzuk, odola atzera ez joateko. Bena sistema: sist periferikoa (organism osoko odola jaso eta bihotzera eram) eta birikako sist (4 birika benak osatzen dutena eta biriketatik bihotzerra doa) Kapilarra: oso finak, eta arteriolen eta benulen artean daude. Horma zelula geruza bakar batez osatua. Funtzioa: horman zehar zeluletara O2 eta elikagaiak heldu, eta CO2 eta beste hondak zeluletatik kanporatu. zirkulazio txiki eta nagusia: Txikia: odol ez-oxigenatua eskuineko bentrikulutik irteten da, eta birika-arterien bidez, biriketara. Odola oxigenatu ondoren, birika benetatik ezkerreko aurikulara doa, ezkerreko bentrikulura igarotzek. Nagusia: odol oxigenatua ezkerreko bentrikulutik irten aortaren bidez. Bihotzak taupadaka jarraitzen duenez, odolak aurrera jarraitzen du gorputz guztian, bihotzaren bulkadari esker, kapilarretaraino heldu arte; gorputzeko odol ez oxigenatua kapilarretatik kaba zainetara heltzen da, eskuineko aurikulan bukatuz, odol ez oxigenatua eskuineko bentrikukulura igarotzeko. bihotzaren zikloa: erlaxazio-aldia: diastole. Uzkurdura aldia: sistolea. Zikloaren faseak: 1.diastole orokorra: 4 barrunbeak erlaxatuta. Gorputzetik datorren odola aurikuletara pasa. 2.Aurikulen sistolea: aurikulen uzkurketek balbula aurikulobentrikularretatik bentrikuluetara bultzatu odol. 3.bentrikuluen sistolea: bentrikuluak beteta, balbula aurikulobentrikularrak itxi, eta ondoren bentrikuluak uzkurtu. Aortako eta biriketako balbulak irekitzen dira eta odola aorta eta biriketako arterietara irten. 4.erlaxazio bentrikularra: bentrikuletan dagoen presioa jaitsi →balb sigmoideoak itxi. patologiak: Kardiopatiak: Bihot eta Zirk apa edozein gaix-ari deritzo, zentzu espezifikoan bihot egituren gaixo-eei deritze arrit., balbulopat. Bularreko angina: Bih musk. zati batean ematen den iskemiak sortzen du. S: mina eta pres toraxean, izerdi, zurbiltasun. FE: estresa, ariketa f gogorra, jatordu ugariak. Miokardioko infartua: Miokard. nekrosiak eragindako koadro klinikoa. Art. koronarioren bat oztopatuta badago, Od ez da helduko Bren zati batera. S: torax. min oso gogo, arnas estua, izerdia..Perikarditis: B estaltzen duten mintzen inflam.

Bih. gutxiegitas: Bihotren funtzioaren asaldura. B ezin du organis. organo eta ehun guzt. behar duten odo ponpatu. Likidoa ehunetara pasatzen. Arrazoi: miokard. ahulezia, hipertents, balbulop… S: dis.,ortopne, nekea, edema eta oliguria. Hipert. arte: Pres arter balio altuetan mantentzen den egoera. Asint. da. Kasu gehienak idiopatikoak. Fakt. intrintsekoak: sexua, arraza, adina, fakt genet. Trat onena prebentzio. Iktusa: Odoljario edo tronbo baten eraginez, garunaren gune bat odolik gabe. S: buruko mina, paralisia, bb ikusmen arazoak, zorabioa…Ond. oso larriak. Arterioesklerosia: arterien gogor. Elastik. galtzen dute eta odo ezin du ond zirk. Arterietan ateroma plakak sortzn dira eta art diametroa txikitzen da. Oso gaix arrunt. Arrisk f: hiperkol, hipertents., tabak, sedentarismo..Hiperkolest:O kolesterol maila altua, zirk arazoak sortzen. Fakt eragileak: fakt genet,G ezbe. Aneurisma: arter. baten horma ahultzen denean sortzen den globoa. Apurtz arrisk hand izaten du eta ond. oso larriak.kirurg. Benen tronbosia: bena barruan tronbo bat dagoenean zirkulaz oztopatzen da. S: min, gorritasun, inflamaz. Tronbo zati bat apurt eta beste organo batzuetara joan. Barizeak: O zirkulazioaren asaldurak eragindak benen dilatazioa. O zailtasun bihotz bueltatzeko eta benetan geratu. AF: obesitat, sedentarism, farmako. S:hanka astun, nekea Anemia: O eritrozito edo hemoglobina kant gutxi. S:nekea, ahulezia, zurbiltasun, disn. Arraz: odoljario, hemolisi, Fe falta. Leuzemia: hezur muinaren gaixotasun gaiztoen multz.