Gerra Hotza: Ezaugarriak, Gertakariak eta Ondorioak

Gerra Hotzaren Ezaugarriak

Blokeen Ezaugarriak

• Mendebaldeko blokea: Sistema politiko demokratikoa, ekonomia kapitalista eta ideologia liberala.
• Bloke komunista: Sistema politiko totalitarioa, ekonomia planifikatua eta ideologia marxista.

Elkarren Aurkako Erabilera

• Armamentu-norgehiagoka etengabea, batez ere armategi nuklearrari dagokionez.
• Propaganda ideologikoa.
• Subertsioa eta aurkako blokearen espioitza, zerbitzu sekretuen bidez (CIA eta KGB).
• Eragin-eremuen mugatzea, desadostasunik gabe.
• Presio politiko eta ekonomikoak, bai estatu aliatuei, bai aurkako blokekoei.
• Tokiko gerrak, lurraldeak hedatzeko.

Gerra Hotzeko Gertakari Garrantzitsuak

Marshall Plana (1948)

AEBek sortutako diru-laguntza programa, Europako herrialde kapitalisten ekonomia suspertzeko. Helburuak: iraultza saihestea eta gainprodukzio krisia ekiditea.

COMECON (1949)

SESBek sortutako diru-laguntza programa, Stalinek AEBren baldintzak ukatzean. Helburuak: Ekialdeko Europako herrialdeen ekonomia-politikak koordinatzea eta elkarren laguntza.

NATO (1949)

Mendebaldeko blokeak sortutako aliantza militarra. 30 herrialdek parte hartu zuten elkarren segurtasuna eta babesa ziurtatzeko.

Varsoviako Ituna (1955)

NATOri aurre egiteko komunistek sortutako aliantza militarra. Kanpoko erasoei elkarri lagunduz aurre egiteko.

Vietnamgo Gerra (1955-1975)

Ipar Vietnam (komunista, SESB eta Txinaren babesarekin) eta Hego Vietnam (kapitalista, AEBren babesarekin) arteko gatazka. Alderdi komunistaren garaipenak porrot handia ekarri zien AEB eta mendebaldeko blokeari.

Koreako Gerra (1950-1953)

Ipar Korea (Txina eta SESBren babesarekin) eta Hego Korea (Nazio Batuen eta AEBren babesarekin) arteko gatazka. Penintsula zatituta utzi zuen armistizio batekin amaitu zen, eta gaur egun arte iraun duen su-eten tirabiratsu batean.

Kubako Misilen Krisia (1962)

Sobietar misilak Kuban egoteak eragindako krisia. AEBk itsas blokeoa ezarri zuen. Gerra nuklearraren arriskua. Telefon gorriaren ezarpena.

Deskolonizazioa

Deskolonizazioaren Kausak

1. Bigarren Mundu Gerra: Europako potentzien ahulezia agerian utzi zuen.
2. Kolonien aurkako mugimenduak: Internazional Komunista, kultura autoktonoak, erlijioa, eta liderrak (Gandhi, Ho Chi Minh).
3. Iritzi publikoaren aldaketa: Autodeterminazio eskubidea.
4. Inperioen errentagarritasun falta.
5. Gerra Hotza: AEB eta SESB kolonialismoaren aurka.
6. Bandung-eko Konferentzia (1955): Herrialde berrien jarrera bateratuak.

Ondare Koloniala

Arazo ekonomiko eta politikoak, pobrezia, osasun eta hezkuntza egitura eskasak, ezegonkortasun politikoa, diktadurak, gerra zibilak, eta mugen gaineko gatazkak.

Hirugarren Mundua

Garapen ekonomiko eskasa eta pobrezia egoeran zeuden herrialdeak. Iparra-Hegoa kontzeptua.

Globalizazioa

XX. mende amaierako eta XXI. mende hasierako kapitalismoaren ezaugarriak. Interdependentzia ekonomikoa, soziala, politikoa eta kulturala.

Ekonomiaren Globalizazioa

• Burtsak, zentro ekonomikoak.
• Nazioarteko merkataritzaren hedapena.
• Enpresen kontzentrazioa eta kapitalaren mugimendu askea.
• Empresa multinazionalak.
• Produkzio-katearen banaketa.
• Estatuaren esku-hartzearen murrizketa.