Francisco Goya: Bizitza, Testuingurua eta Obra

Goya: Bizitza eta Obra

Francisco de Goya (1746-1828) XVIII. eta XIX. mendeko margolari espainiarra izan zen, bere aldakortasun artistikoagatik eta behaketa sozial zorrotzagatik ezaguna. Zaragozan jaio zen eta errege gortean garatu zuen bere talentua. Nobleziaren erretratuak, izaera sozialeko obrak (adibidez, "Los Caprichos") eta gerrako pinturak (esaterako, "Maiatzaren 3ko fusilamenduak") margotu zituen. Gaixotasun baten ondoren gor utzi zuen, eta horrek bere lan ilun eta surrealistetan eragina izan zuen (adibidez, "La Quinta del Sordo").

Testuinguru Historikoa

Erdi Aroa (476-1492)

Mendebaldeko Inperioaren erorketarekin hasi eta Kolon Amerikara iritsi arte. Garai honetan, inprentaren asmakuntzak jakintzaren demokratizazioa ekarri zuen.

Aro Modernoa (1492-1789)

• Errenazimendua: Kultura klasikoarekiko interesa berpiztu zen.
• Aurkikuntza geografikoak: Merkataritza-ibilbide eta lurralde berriak aurkitu ziren.
• Erreforma erlijiosoa: Eliza Katolikoaren autoritatea zalantzan jarri zen.
• Estatu nazionalen sendotzea: Absolutismo monarkikoa gailendu zen.
• Iraultza Zientifikoa: Unibertsoaren ulermen berri bat sortu zen.
• Ilustrazioa: Arrazoimena eta zientzia gizartea hobetzeko bidea bezala ikusi ziren.

Aro Garaikidea (1789-Gaur egun)

• Industria Iraultza: Ekoizpen eta teknologia alorrean aldaketa sakonak.
• Iraultza politikoak: Frantziako Iraultzak Antzinako Erregimena deuseztatu zuen.
• Inperialismoa eta deskolonizazioa: Europako potentzien hedapena eta ondorengo kolonien independentzia.
• Mundu Gerrak: XX. mendeko gatazka globalak.
• Gerra Hotza: AEB eta Sobietar Batasunaren arteko tentsio politikoa.
• Globalizazioa: Interkonexio globalaren hazkundea.
• Aurrerapen teknologikoak: Informatika, komunikazioak, medikuntza eta energia alorrean.

Goyaren Obren Analisia

Akelarre (1797-1798)

Pintura beltzen sailaren parte, tonu ilun eta gai surrealistekin. Goyaren eraldaketa artistikoa islatzen du.

Albako Dukesaren Erretratua (1795-1797)

Estilo neoklasikoan, dukesa handitasunez eta dotoreziaz irudikatzen du.

La Maja Vestida (1798)

Rococo berantiarraren eta aurre-erromantizismoaren artean. "La Maja Desnuda"-ren bikotea.

Caprichos (1799)

Erromantizismoaren estiloan. Grabatu sorta satirikoa, garaiko gizartea kritikatzen duena.

Karlos IV.aren Familia (1800)

Neoklasizismo berantiarra. Errege-familia irudikatzen du, Goyaren ukitu pertsonalarekin.

Manuel Godoyren Erretratua (1801)

Erretratu neoklasikoa. Godoy botere eta autoritatearekin irudikatuta.

La Maja Desnuda (1805)

Rococo berantiarra eta Erromantizismo goiztiarraren artean. Emakume biluzi baten irudikapen sentsuala eta enigmatikoa.

El Coloso (1808)

Erromantizismoaren eta Neoklasizismoaren arteko trantsizioa. Erraldoi baten irudi mehatxagarria.

San Isidroko Erromeria (1819-1823)

Rococo berantiarra. Madrilgo jai-eszena baten irudikapen bizia eta alaia.

Saturno bere semea jaten (1819-1823)

Erromantizismo iluna eta espresionista. Mitologia klasikoko eszena baten irudikapen gordina.

Gerraren Hondamendiak (1810-1815)

Erromantizismoaren aitzindaria. Espainiako Independentzia Gerraren izugarrikerien irudikapen errealista.

Disparates (1815-1816)

Estilo zehatzik gabekoa. Eduki enigmatiko eta surrealistako grabatuak.

Bordeoseko Zezenak (1824-1825)

Tauromakiaren generoa. Zezenketen basakeria eta intentsitatearen irudikapena, Erromantizismoaren eraginarekin.