Ertz konbergenteak

1.3 Plaken mugiarazten dituen energia

Nondik dator Lurraren barneko beroa?

-Zati bat Lurraren sorreratik kontserbatzen da

- Beste zati bat Lurraren geruza sakonetan dauden elemenu erradiaktiboetatik.

 Lurraren barneko beroa da litosferako plakak mugiarazten dituen motorrra, sumendien eta lurrikaren erantzule.

Nola igotzen da beroa Lurraren barneko geruzatik litosferarantz?

Beroaren transmisioa azaltzeko teoriak:

KONBEKZIO-KORRONTEEN SISTEMA: Mantua jariakin (fluido) bezalakoa da; material beroenak eta dentsitate txikienekoak (urtutako materialak) igotzen dira, eta han haztu eta gero, jaisten dira berriz. Konbekzio-korrente horiei esker astenosferak bultzatzen du bere gainean litosfera eta oso astiro mugitzen da litosfera.

LUMA TERMIKOAK: Azken ikerketek diote astenosfera ez dela jariakin bezalakoa. Ondorioz, luma termikoen moduan igotzen dira urtutako materialak, eta errezela termikoen moduan jaisten dira.

Gainera, geologo batzuek uste dute plakak mugitzeko, konbekzio-korronteak ez ezik, grabitatearen indarrak ere beharrezkoak direla.

1.2 Litosfera dinamika

Litosfera eratzen duten plakek 3 ertz mota sortzen dituzten euren artean:

• Ertz dibergenteak

• Ertz konbergeneak

• Ertz pasiboak

Ertz dibergenteak:

Kontinente bat zatitzen den unean sortzen dira. Sortutako plaken arteko hutsunea mantutik iristen den material urtuz betetzen da. Ondorioz, litosfera ozeaniko berria sortzen da eta ozeanoak hedatzen dira. 

    1.Puntu beroak sortzen dira eremu sakonetatik. Urtutako mate- rialak igo eta presioa eragiten dio litosferari, hausturak sorraraziz. 

    2. Hausturengatik sakonune handiak sortzen dira, kontinente barneko riftak. Riftetako haustura horiek jarduera bolkanikoarekin gertatu ohi dira. Adibidez: Kilimanjaro sumendia, Rift Haran Mendian (Afrikan). 

   3. Itsasoak bete egin ditzake sakonune horiek, itsaso lineala (estua eta sakonera apalekoa) sortuz. Adibidez: Itsaso Gorria.

   4. Litosfera kontinentala 2 bloketan bereizten da eta erdian dortzal ozeanikoa sortzen hasten da jarduera bolkanikotik eratorritako magmarekin. Dortsal berri horretan, itsaspeko erupzioek litosfera ozeaniko berri bat sorraraziko dute. Dor- tsalen erdiko eremuan daude riftak, itsaspeko bolkanismoa gertatzen den eremuan.

Ertz konbergente:

BI PLAKETAKO BAT OZEANIKOA BADA: subdukzio-eremuetan litosfera suntsitzeko prozesua gertatzen da: litosfera ozeanikoa hondoratu egiten da astenosferan sartuz. Benioff planoa da 2 plaken arteko ukipen- eremua, 45°-koa da horren inklinazioa. Tenperatura handiek urtu egiten dituzte materialak, eta magmak gora egin eta jarduera bolkaniko handia eragiten du.

Andetar motako subdukzio-eremua: Litosfera kontinentala duen plaka baten eta litosfera ozeanikoa duen beste plaka baten arteko ukipen-eremua. Ozeanikoa, kontinentalaren azpian hondoratzen da, magmak sortuz. Adibidez: Andeak

Uharte-arku motako subduzio- eremua: 
Litosfera ozeanikoa duten 2 plakaren arteko ukipen eremuetan, plaka bat bestearen azpian hondoratu eta uharte-arku izenekoa sortzen da.Adibidez: Japonia, Filipinak eta Aleutiarrak.