Elikadura Bideak: Aho, Zunda eta Zain bidezko Nutrizioa

AHO BIDEZKO ELIKADURA: Beste izena edo sinonimoa: Digestio aparatua badabil? Elikadura orala. Irensteko gai da? Bai, ezinbestekoa da. Elikadura gorputzeko zein lekutik sartu eta nora heltzen da? Ahotik sartzen da eta digestio-aparatura heltzen da.

Elikadura mota hau, liseritu behar da? Bai, ezinbestekoa da. Nolakoa da elikagai mota hau? Elikagai arruntak eman ahal dira, edozein motakoak. Distagla kasuetan likidoak espesatu behar dira. Murtxikatu ezin badute, solikoak birrindu behar dira.

Zein metodo daude elikadura hau emateko? Zein tresna erabiltzen dira? Mahai-tresna arruntak erabiliko dira. Zaintzak eta esan noren ardura den: Erizain laguntzailearen ardura da.

• Esku garbiketa jan aurretik eta ondoren.
• Ahoko higienea jan ondoren egin.
• Fowler posizio zaindu, jan ondoren 30 minutu utzi bronkoazpirazioa ez gertatzeko.
• Erretilua jaso, banatu eta egiastatu behar da.
• 24 ordu lehenago dieta orriak bete.

NUTRIZIO ENTERALAK: Beste izena edo sinonimoa: Zunda bidezko elikadura. Digestio aparatua badabil? Bai, ezinbestekoa da. Irensteko gai da? Ez, normalean deglusio arazoa dagoenean ipintzen da. Elikadura gorputzeko zein lekutik sartu eta nora heltzen da?

Zunda batetik sartzen da, urdailera edo hesteetara heltzen da. Elikadura mota hau, liseritu behar da? Bai, ezinbestekoa da. Nolakoa da elikagai mota hau? Janariak pure edo morokil itxurakoa (sukaldean prestatuta edo farmakoa) izan behar du.

Pazientearen gorputzean zein gailu jarriko dira elikadura mota hau aplikatu ahal izateko? Zein izen dute? Nondik sartzen dira? Noraino heltzen dira? Zundak aplikatu behar dira.

1. Zunda nasogastrikoa SNG: sudurretik-urdailera.
2. Zunda nasoenterikoa SNE: sudurretik-hesteetara.
3. Zunda nasoduodenala SND: sudurretik-duodenora.
4. Zunda najeiunal SNY: sudurretik-jeiunalara.

B) Larruazaleko zeharreko zundak:

• PEG zunda eta tapoia: abdomeneko larruazalan ebakuntza kirurgiko zulo batetik urdailera arte.
• PEJ zunda: abdomeneko larruazalan ebakuntza kirurgiko zulo batetik zeharkatuz jeiunora arte.

NUTRIZIO ENTERALA: Zein metodo daude elikadura hau emateko? Zein tresna erabiltzen dira? A) Bolus teknika: xiringa baten bidez. B) Infusio teknika:

• Grabitatearen bidez: suero poltsa baten bidez altuan ipinita.
• Infusio bonba bidez: elikagaia poltsa tuboak perkusio bonba batera konektatzen da eta horrekin denbora eta abiadura kontrolatzen du.

Suero euskarria: infusio ekipoa eta infusio bonda/nutri-bonba tresnarekin erabiltzen da. Zaintzak eta esan noren ardura den: erizaina zundatu egiten du, baina, erizain laguntzailek zundatik elikatu behar dugu.

• Ahoko higienea 3 aldiz egunean egin.
• Fowler posizioa zaindu, jan ondoren 30 minutu utzi bronkoaspirazioa ez gertatzeko.
• Esparatrapoa egunean behin aldatu beharra, horren bitartez, sudur-hobiak garbitu, lubrikatu eta zundaren norabidea aldatu.
• PEG zundan egunean behin inguruko larruazala garbitu.

NUTRIZIO PARENTERALA: Beste izena edo sinonimoa: zain bidezko elikadura. Digestio aparatua badabil? Ez, hau ipintzen da honek ez duenean funtzionatzen edo funtzionatu ez dugunean nahi (adb ebakuntzetan). Irensteko gai da? Ez du behar, izan ahal da gai edo ez.

Elikadura gorputzeko zein lekutik sartu eta nora heltzen da? Zain barneko bidetik odolera heltzen da. Elikadura mota hau, liseritu behar da? Ez. Nolakoa da elikagai mota hau? Suero berezi bat, behar diren nutriente guztiekin. Esterila izan beharra. Poltsa berezietan etortzen dira.

NUTRIZIO PARENTERALA: Pazientearen gorputzean zein gailu jarriko dira elikadura mota hau aplikatu ahal izateko? Zein izen dute? Nondik sartzen dira? Noraino heltzen dira?

• Zain barneko kateter zentrala erabiltzen da.
• Zain barneko kateter zentrala (CVC): arrunta, klabikulatik gertu dagoen zain batetik satuko da eta bihotzetik gertu dagoen zain batera helduko da.
• Intsertsio periferikoa diren kateter zentrala (PICC): bihotzetik hurrunago dagoen zain batetik sartuko da eta bihotzetik gertu dagoen zain batera helduko da.

Zein metodo daude elikadura hau emateko? Zein tresna erabiltzen dira? Infusio teknikak:

• Grabitatearen bidez: suero poltsa baten bidez altuan ipinita.
• Infusio bonba bidez: elikagaia poltsa tuboak perkusio bonba batera konektatzen da eta horrekin denbora eta abiadura kontrolatzen du.

Suero euskarria: infusio ekipoa eta infusio bonda/nutri-bonba tresnarekin erabiltzen da.

Zaintzak eta esan noren ardura den: Erizainaren lana da, baina, materialaren prestaketan laguntzea bai da erizain laguntzailearen ardura.

• Asepsia zaindu.
• Pazienteari azaldu zergatik jarri zaion.
• 4-6 orduz behin bizi-konstanteak hartu. T° igotzeak asepsia adieraz daiteke.
• 4-6 orduz behin gluzemiak egin.
• Pazientea egunero pisatu.
• Elikadura parenterala sueroa giro-tenperaturan eman behar da.
• Elikadura parenterala (sueroa) hozkailuan gorde behar da. 4° eta 8°C bitartean, gehienez 24 ordu gorde daiteke.

Zunda nasogastrikoa SNG: nutrizio enterala emateko metodo bat da, urdailera heltzen da. Zunda nasoduodenala: nutrizio enterala emateko metodo bat da, neste meheraino heltzen da, duodenora zehazki. Nutrizio enteraleko zunda: Fiador izenekoa eramaten dute errazago sartzeko baina zunda ondo kokatuta dagoenean, gaixoaren urdailean edo hestemehean. Tiador hori kendu behar da eta tapoia dauka.

Zunda nasogastrikoaren eskema neurtzeko: zundaketa aurretik noraino sartu behar den neurtzeko. Nutrizio enteraleko zunda: tapoia dauka eta fiadorea ez.

Bolus teknika: elikadura enterala emateko teknika bat da, orratzik gabeko xiringa erabiltzen da. Zunda eta xiringaren artean konexio hodi bat dago. Zunda nasogastrikoa erabiltzen ari da.

Gastronomien bidezko nutrizio enteraleko zunda (PEG): nutrizio enteraleko teknika bat da, larruazalean zeharrekoa. PEG zunda: nutrizio enteraleko teknika bat da, larruazalean zeharrekoa:

1. Konexioa.
2. Baolia puzteko konexioa.
3. Kanpoko euskarria.
4. Baloia.
5. Zundaren muturra.

Gastronomiaren bidezko nutrizio enterala (PEG), bolus teknika erabiliz: orratzik gabeko xiringa eta tapoiak erabiltzen dira. PEG zundaren inguruko garbiketa: gasa eta suerokin garbitu behar da.

Nutrizio enterala infusio-grabitatearen teknika bidez, PEG zundarekin: elikagai poltsa, ekipoa eta PEG zunda. Gastrostomiarako elikatzeko zunda: Foley zunda deitzen da, nutrizio enteral perkutanea emateko erabiltzen den zunda da. Gastrostomia tapoia: nutrizio enteralaren zunda orde erabiltzen da, nutrizio enteral perkutanea emateko.

Gastrostomia tapoiaren inguruko garbiketa: gasa edo kotoizko makiltzo batekin eta sueroarekin egunean behin garbitu behar da.

Zain barneko kateter zentrala: zain barneko suero berezia odolera sartzeko erabiltzen den gailua da. Nutrizio parenteralean erabiltzen da. Nutrizio parenteraleko polta eta ekipoa: zain barneko kateter zentralarekin konektatzen da elikadura parenterala zainean sartzeko. Poltsan zain barneko suero berezia sartzen da.

Zain barneko kateter zentrala: zain barneko suero berezia odolera sartzeko erabiltzen den gailua da. Nutrizio parenteralean erabiltzen da. Insersio puntuan apositu bat dago eta hiru bideetako giltza dauka. Erreflexu gastroesofagikoa: urdaileko edukina atzera egin eta hestegorrirantz igotzen denean. Bronkoaspirazioa: digestio aparatuko elikagaiak arnas bideetara sartzea, hau saiesteko fowler jarrearan bitartean jarri eta ondoren 30 minutu hor utzi.

Ingesta: hatzen den likidoaren sarrera. Egresioa: kanporatzen den likidoaren irteera. 24h gutxi gorabehera: 2300-2600ml sartu eta 2600 ml kanporatu. Sarrerak eta irteerak orekatuta egon behar dira osasuntsu egoteko. Ez badago orekan, arazoak sor daitezke. Zeintzuk bideetatik galdu dezake likidoak? Gernutik, larruazalatik (izerdia), hesteetatik (eginkaria), sukarratik eta okadotik. Zeintzuk bideetatik sartu daiteke likidoa bere gorputzean? Ura edaten eta elikagaiak hartzen (frutak). Zain barneko hidroterapia: bolumen handikoa edo likido organikoen osaera mantentzeko edo berreskuratzeko sueroa zain barneko bidetik sartzean datza. Sinonimoak: benoklisa, fluidoterapia, zain barneko infusioa edo zain barneko perkusioa. Zain barneko hidroterapiaren helburuak:

• Likidoen eta elektrolitoen (gatzak) galera berreskuratzea.
• Organismoaren eguneroko beharrak nutriente guztiak emanez mantentzea.
• Medikamenduak ematea.
• Kontrol hemodinamikoa egitea: bolemia mantentzeko edo berreskuratzeko.

Balantze hidrikoa: gorputzeko ehunetan gehiegizko likido-atxikitzeak, azeleratzen direnean, edema sortuz. Suero poltsa: zain barneko hidroterapiarako erabiltzen da. Kateter periferikoa: benapuntura egiteko, zainaren barran istalitzeko zain barneko hidroterapia emateko. Kateter periferikoa zain barnean kokatuta: benapuntura egiteko zainaren barruan istalitzeko zain barneko hidroterapia emateko.

Zain barneko ekipoa: pazienteari hidroterapia aplikatzea zain barneko bidetik. Edukiontzia: likidoa esterila mantentzeko. Txertatze puntua: tantako sistema kamarara konektatzeko. Tantaka kamaka: fluxuen abiadura ikusteko. Balbula antimikrobiano filtroarekin: airea filtratzea. Tantaka sistema: fluxu erregulatzailearekin edukiontzioa konektatzeko. Fluxu erregulatzailea: tantaren abiadura erregulatzeko, ml/h finkatu daiteke. 3 bideetako giltza: tantaka sistema eta kateterra lotzen ditu, tantaka sistema bat baino gehiago zabaltzea ahalbidetzen du. Pazientearenganako konexioa: tantaka sistema pazienteari edo beste ekinoari konektatzea. Perfusio ponparako tantaka sistema: dilusio edukiontzia ponpara konektatzeko. Perfusio-popa peristatikoa: hidroterapiaren fluxuaren abiadura erregulatzeko m/h elektronikoki. Kateterraren apositoa: kateterra bere posizioan mantentzeko, infekzioetatik babesteko.