Eleberri historikoa euskaraz

Eleberri historikoa

Gertakari historikoei buruzko kontakizunak, eleberri tankeran egitarauak eta fikziozko elementu ugari dituztenak. Abiapuntua iraganean eta ekintza asko asmatutakoak ziren. Egileak dokumentazio-lan ikaragarria egin behar du.

Ezaugarri nagusiak:
-Pertsonaiek ,lekuek eta gertaerek oinarri historikoa izan ohi dute. Nahiz eta bene-benetakoak ez izan, dagokion historiako unean dokumentaturik egon ohi dira.
-Kontalaria orojakilea da, den-dena daki: pertsonaiek zer pentsatzen duten, iraganean zer gertatu zen eta etorkizunean zer jasoko den. Gertakarien jakitun da, baina ez du haietan parte hartzen.Kontakizunean hirugarren pertsona erabiltzen du.
-Protagonista heroia edo pertsonaia jasoa da.
-Berreraikuntza arkeologikoa, garaiko lekuak eta giroa ziren modukoak agertzea.
-Leku eta giro historikoan kokaturiko fikziozko gertakariak kontatzen dira.

Eleberri historikoaren sorrera eta bilakaera:

XIX.Mendearen hasieran sortu, Erromantizismoaren garaia. Iraganean jarri zituen begiak, lilura jartzen zuelako eta ihesbide zelako. Beren sasoiko gizartearen kritika. Eleberrigintza historikoaren sortzailea Walter Scott eskoziarra. Azken mohikanoa, Victor Hugo frantsesaren Parisko Andre Maria, Alesandro Manzoni italiarraren Ezkongaiak eta Leon Tolstoi errusarriaren Gerra eta bakea.

Lehen eleberri historikoak euskaraz

Auñemendiko lorea da lehen eleberri historikoa euskaraz, egilea Txomin Agirre. VII.Mendeko EH-n kokatuta, gai nagusia kristautasuna eta hedapena dira. Portun eta Riktrudis ezinezko amodioa kontatzen da.
Joanak joan, Etxahun poetaren bizitzan oinarrituta dago, Jon Etxaide egilea eta beste kontakizunetan ere gai historikoak erabili zituen.

Berehala/segituan         sute/sualdi                       komeriak/endredoak
Lurpean/gainazalean      dei egin/ hots egin        nonbait/ inon ez
Ziztu bizian/astiro           berezi/arrunt