Carlo Scarparen Castelvecchio Museoa: Monumentaltasuna eta Zaharberritzea

MONUMENTALTASUNA: Scarpa Castelvecchio Museoan (1957-1974)

Zaharberritze museoa

TESTUINGURUA

Egileen biografia eta kezkak

Carlo Scarpa

• Diseinu arkitektonikoan Arte Ederren Eskolan graduatua (1926)
• Bizi osoan ez zuen arkitekto titulorik (honorifikoa hil ondoren)
• Estetika eklektiko eta irekia, materialen ezaguera sakona zuen (Murano beirarekin lan eginez (Capellini 1927-30, Venini 1934-47))
• 1948tik Veneziako Bienalen arte erakusketerako espazioen diseinatzaile ospetsua (Paul Kleerena lehenengoa)
• 1956an, Olivettirako barne diseinuen proiektuegatik sariduna
• Italian baztertuta, Amerikan ospetsu (Wright aztertzeko), Montreal’67ko eta Mendelsonen marrazkien (1969) erakusketetan
• 1969an lehenengo bisitaldia Japonera (bigarrenean, 1978an, hil zen)
• Intelektual bat izan zen → eztabaidarako oso prestatuta, argudiatzeko ona.
• Balore batzuetan oso potentea eta besteetan oso txarra (kontraste handiarekin).
• Brutalismoaren sasoian dago eta hau zaharberritzeetara eramaten du → hormigoia.

Filosofia:

• “Dimentsio garrantzitsudun antzinako obra baten LOGIKA BISUALA ulertzea gustatzen zait. Lehio baten logika eta erabilera ulertzearen moduko arazo mota berdina da”
• “Obra baten balorea espresioa da”

1931ean errazionalismoarekin bat dator artikulu baten “Interiorismo”aren aitzindari, zaharberritzearen munduarekin ere ausartu zen, modu hutsal baten baina estetikoki oso landuta

Meritu handia → Italian bere lekua aurkitu zuen arkitekto moduan (ez kritiko moduan bakarrik).

Le Corbusierrren jarraitzailea baina oso irekia estilo desberdinetara.

Bienalena stand bat diseinatu zuen eta hemen fama izaten hasi zen.

Gero barne arkitektura → bulego diseinua (geroago askotan kopiatu egin dena).

Sasoiko arkitektura, influentziak, aldeak

Le Corbusier

• Hormigoi gordinaren barne diseinuak
• Hormigoi gordinaren adierazkortasuna
• Espazio konplexu eta piezaz antolatutakoa
• Testurak
• Hormigoi eta argiarekin dramatismoa sortu.

Louis Isadore Kahn

• Yale Art Gallery (EEBB)
• Materialen erabilera (“beton brut” eta lausa albeolarrak)
• Forma klasikoak eta kurbarik ez (Nazioarteko Estiloa), baina adierazkortasuna (eskailerak)
• Material klasiko/modernoen konbinaketa
• Materialen kontrasteekin asko jolasten zuen.

Frank Lloyd Wright

• “La miniatura” (Kalifornia)
• Forma geometrikoen errepikapena
• Hormigoiarekin lana
• Materialen konbinaketa (hotza/beroa)
• Bere azken etapan, Wrighten obra konkretua kopizten du.
• Geometria seudo-indigena estandarizatua.

Mies van der Rohe

• Alemaniako Pabilioia (Bartzelona)
• Materialen trataera
• Eskulturen integrazioa
• Hegalen dramatismoa
• Perspektibak
• Influentzia handiena → Miesen Alemaniar etapa (apuerketarekin duen obsezio garaian).

Gio Ponti

• Bordighera eta beste batzuk
• Diseinuaren garbitasuna
• Elementu klasikoen (cortile, objektuak) erabilera modernoa
• Eszenografia
• Diseinu industriala
• Diseinu industriala (komuneko objetuak diseinatzeko kapaza izatea).

Raffaelle Stern eta Giuseppe Valladier

• Titoaren arkoaren eta Colosseoren zaharberritzea
• Diseinuaren garbitasuna
• Elementu klasikoen erabilera modernoa (ez pieza deskontestualizatuak)
• Teknika “modernoak”
• Eraikin klasikoak amaitzeko erantzun desberdinak: era bersintsu batean (bai material bai forman) amaitu edo (eskuinakoa) horma lau batekin egonkortu amaiera emateko. Bigarren hau ez da proposamen estetikoa, proposamen teknikoa baizik, adreiluzko pareta baten bidez.

Egile anitzak

• Alemaniako hirien zaharberritzea
• Iraganeko arkitektura = geometria, forma, testura, kolorea
• Sinboloa eta tankera, baina material berriak
• Bere obra bornbardaketako eraikinena da eta influentzia moduan izan zuen ia gerraostean egondakoak. 2. munduko gerraostean egiten den zaharberritzea estetikoa denez, Scarpak berdina egiten du.

Marcello Piacentini

• Via della Conziliazione
• Iraganeko arkitektura herrikoia (spina del Borgo) puzkatuz, monumentaltasun asmatua sortu
• Eszenografia faltsua identifikatu eta bere obrara eraman

OBRAREN BALORAZIOA

Obraren aurkezpena eta deskribapena

Carlo Scarpa - Castelvecchioko museoa (Verona)

• Eraikuntza material eta forma klasiko (Piacentini, faszioa, mural errenazentistak) eta modernitate apurtzailearen artean
• Barne eta patioren berrizaharkuntza
• Aztarna areologokoen oinarritako trazak
• Eraikin klasiko errekuperatuta erakusketa bat egiteko.
• Espresionismo sartzen da ere.

Obraren balorazioa

BALORE ESTRUKTURALAK

• Altzairu eta hormigoizko konbinaketak egitura sinpleetan (idulkiak, zubiak, sarrerak)
• Eraikinaren egitura ia ukitu gabe
• Keinu espresionista.
• Materialak konbinatuta modu delikatu batean.

ERAIKIN ETA TEKNIKA BALOREAK

• Materialen nahasteak (teilak eta kobrea)
• Teknika tradizionalak eta berriak gremioekin landuta
• Izkutuaren ezabapena harria bistan uzteko
• Ezinezko itzulgarritasuna (hormigoia itsatsita)
• Scarparen ekarpen handiena.
• Erdi aroko gaztelua izanda → materialen konbinaketa oso aberatsa.
• Hormigoiaren testura eta beste material desberdinen kobinaketa trebea.
• Detaile txikietan ere poesia lortzen du erritmo eta koloreen bidez.
• Gainera, teilaturik ez zegoen eta geruzaka jarri du teilatua eta horrela erakusten du (detaile konstruktibo baten antzerakoa).

ESPAZIO ETA ERABILERA BALOREAK

• Espazio dinamikoak eta irekiak (Can Grande della Scala) / estatikoak eta itxiak (Sacello)
• Barne espazio nahiko arruntak
• Arazoak daude balore honetan.
• Dramatismo batzuk sortzen dira: espazio korapilatsuak (oso ondo landutak), kanpo espaziotik ikusten diren bolumen salienteak. Baina gero barnean, espazio garbi bat aurkitzen da elementuen konbinaketa arraroarekin.

BALORE ESTETIKO-KONPOSITIBOAK

• Konposizio partziala eta xehetasunetan landuta (eskultorikoa)
• Planoekin jolasten (De Stijl)
• Sasoiko planoan ikusten da nola gainean asko lan egin den askotan marratu eta borratuta dagoelako.
• Planoan oso argi ikusten dira zalantzak eta ez dagoela kontzeptu konpositibo argi bat.
• Zatika egindako proiektua dirudi, emaitza osoa lortu barik.

BALORE HISTORIKOAK

• Gerra ondoren puzkatuta (1945)
• “Faltsu historikoa” bere eszenografiaren dekoratua berreraikitzeko (kontraste faltsua)
• Hemen akats handiena.
• Berrinterpretatzen du espazioa ondo kopiatu gabe.
• Faltseatu egiten du zegoena.
• Faltsu historikoa.

BALORE SINBOLIKORIK EZ

ERAGINA

Ondorio positiboak: eredutzat hartu dituzten obrak

Jacques Herzog, Pierre de Meuron - Caixaforum eraikina (Madril)

• Eraikin historikoa (Central de Mediodía) dekoratu gisa (ez da zahar-berritzea)
• Materialen konbinaketa
• Influentzia ona hemen ikusten da.
• Honen obran estetika da nagusi, ez hainbeste zegoena mantentzea.
• Testura eta konposizioa mantentzea bakarrik.

Peter Zumthor - Kolumba arte sakroaren museoa (Kolonia)

• Materialen trataera sakona. Xehetasunak
• Iraganeko fabrikei buruzko begirunea
• Elementu zaharren integrazioa, baina alteratu gabe
• Elementu zaharrak dekorazio eskultorikoa
• Hondakina = espazioa
• Eraikin berri bat egiten da eta mantentzen da egon zena.
• Scarparen modukoa baina era zintzoagoan.

Ondorio negatiboak: gaizki ulertuak eta ezusteak

Carlos Quevedo - Matrerako gazteluaren zaharberritzea (Cadiz)

• Horma-atal zaharrak obra berriaren testura
• Obra berria/zaharren arteko bereizketarik ez (materialen ezaugarri ezberdinak eta itzulgarritasunik ez)
• Proiektu ona baina balore asko galdu egiten dira.
• Helburua → dorrea mantentzea.
• Hau ez da zaharberritzea.