Briofitoen ugalketa

-Zelulanitzak eta eukariotoak.-Gorputzean,bi egitura mota bereizten dira:egitura begetatiboa, landareen nutrizioari lotua,eta ugaltze aparatua,ugalketan espezializatua. -Nutrizioa autotrofoa eta fotosintetikoa.-Ekoizleak dira lehorreko ekosisteman, izaki bizidunek bizitzeko behar duten oxigenoa ekoizten dute.-Karbono dióxido hartu eta oxigenoa askatzen dute.-Transpirazioaren bitartzez ur lurruna askatzen dute atmosferara.-Lurzorua higiduratik babestu.EZ-

Baskularrak

Biofritoak.Talo egitura.Hodi eroalerik ez.Ez dute benetako sustrai, zurtoin eta hostorik.Ugalketerako ura behar dute.Kutikula iragazkorra dute.BASKULARRAK. Pteridofitoak.Kormo egitura.Hodi eroaleak.Sustrai,zurtoin eta hostoak.Ugalketarako ura behar dute.Kutikula iragazgaitza.Espermatofitoak.Kormo egitura.Hodi eroaleak.Sustrai,zurtoin eta hostoak.Ugalketa lore eta hazien bidez.Kutikula iragazgaitza.

BRIOFITOAK

Goroldioak eta gibel-belarrak dira.Ingurune oso hezeetan bizi dira.Ura gorputzeko azal osoan xurgazen dute eta ez dira urik gabe bizitzeko gai.Espezie batzuek ongi jasaten dituzte urik gabeko aldiak,aski dituzte ur tanta batzuk bizitzeko eta berde kolorea berriz hartzeko.Gorputz begetatiboak talo motatako antolamendua.Ez dute organo garaturik mantenugaiak garraiatzeko ez beren gorputzari eusteko,horregatik tamanina txikiko landareak. Goroldioaek eratzen dituzten kuxinak banako ugariz osatuta daude.-Sustraiak lurzoruari eusteko balio dute.Hostoak zelula guztiak kloroplastoak dituzte fotosintesia egiteko.Itxurazko zurtoina.Ugalketa.Goroldioaren bizitzako une jakin batzuetan, organo asexualak eratzen dira landarearen goiko muturrean, hau da, gametofitoetan.Gameto arrek ura behar dute gameto emeetaraino joateko.Ernalketaren garapenaren ondoren,esporofitoa eratzen da.

Fase asexuala:

Haizeak barreiatzen ditu esporak, esporofitoko kapsula irekitzen denean. Esporofitoan sortutako esporak lurrera erortzen dira, eta bertan hozitzen. Haietako bakoitzetik beste gametofito bat garatzen da.

GOROLDIOEN UGALKETA

fase sexuala:  Goroldioaren bizitzako une jakin batzuetan, organo sexualak eratzen dira landaretxoaren goiko muturretan. Gametoak ekoizten dira barruan, eta horregatik, gametofito esaten zaie. Ernalketaren eta zelula-arrautzaren garapenaren ondoren, egitura berri bat eratzen da gametofitoaren gainean: esporofito du izena, bertan ekoizten baitira esporak. Fase asexuala:  Haizeak barreiatzen ditu esporak, esporofitoko kapsula irekitzen denean. Esporofitoan sortutako esporak lurrera erortzen dira, eta bertan hozitzen. Haietako bakoitzetik beste gametofito bat garatzen da.

PTERIDOFITOAK

Alga berde batetik datos.Tamaina handia irits dezaketen landareak dira.Zurtoin barne hutsak eta hosto handiak dituzte.Organoak ehunez osaturik daude.Kormo ehunen funtzioak:Babestea eta estaltzea.Epidermisa landarea estaltzen duen ehuna da eta ingurunetik babesten du.Argizariari eskere iragazgaitz bihurtzen dira./ Lurzorutik elikagai ez orgnikoak xurgatzea, espezializatutako zelulak sustraieko epidermisan.-Ura eta gatz mineralak sustraietatik hostoetara hodi zurkarak garraiatu. –Parenklima klorofilikoa, molekula ez-orgn organiko bihurtu fotosintesiaren bidez.-Hodi liberiarrak, elikagai organikoa gorputzetik sakabanatu.-Erreserbako parenkima.-Landareari eustea.-Meristemoak landarearen hazkundearen ardura zuten zelulak etengabe zatitu.Ugalketa.Ugalketa sexuala dute eta uraren mendekoak dira oraindik.

 Iratzeen ugalketa: Pteridofikoak, landare kormofitoak direnez, lehorreko ingurunera egokiturik daude beren bizitza begetatiboari dagokionez, beren ugalketa sexualari dagokionez, uraren mendeak dira. / Briofitoetan, esporofito ingurune-baldintza batzuetan solik hazten da gametofitoaren gainean, eta hartatik elikatzen da; landare iraunkorra gametofitoari dagokio. Pteridofitoetan, gaztea den bitartean bakarrik dago esporofitoa gametofitoari loturik eta elikatzen da hartatik; esporofito hori garatzean eta berez elikatzeko gai denean, gametofitoa desagertu egiten da, eta landare iraunkorra esporofitoari dagokio. / Pteridofitoak kormo egitura dutenez, iratzeen esporofitoak goiera handiagoa irits dezakete; zuhaitz itxura ere har dezake. Halere, goroldioek bezala, iratzeek ere ura behar dute gameto arra gameto emeraino joan dadin, eta horregatik, gametofitoak lurrari erantsita daude.

ESPERMATOFITOEN HARREMANA:

 Landareek ez dute nerbio-sistemarik, beraz, ezta zentzumen organorik. Baina ongi atzematen dituzte estimuluak( argizkoak, grabitatezkoak, mekanikoak,kimikoak, termikoak edo hidrikoak)  eta era askotan erantzuten diete.  Landareek, gainera, hormonak ekoizten dituzte, fitohormonak, eta horiek erregulatzen dute landarearen garapena eta hainbat erantzun. Hormonak jariatzezeluletan ekoizten dira, guruinik eratu gabe. Auxinak dira fitohormona mota bat. Sustraiak beti beherantz hazten dira, han baitaude ura eta gatz mineralak, eta Zurtoinak, beti gorantz, argiaren bila. 2 mugimendu motak: tropismoa: landarearen zati baten hazkundean oinarritutako mugimendu motela, estimulu baten gidatua. Hark landarearen forma aldatzen du betiko. Erantzun mota hori tropismo posotibo bat izan daiteke, baldin eta estimilurantz hazten bada, edo tropismo negatibo bat baldin eta aurkako norabidean hazten bada. Nastia: landarearen zati baten mugimendu bizkorra. Eragiten duen estumuluaren norabidearekiko independentea izaten da, eta itzulgarria. Estimulua eteten denean, landarearen zati hori hasierako posiziora itzultzen da.

ESPERMATOFITO GIMNOSPERMOEN UGALKETA:

Loreak ez dira deigarriak,ez dira nabarmentzen. Sexu bakarrekoak,egitura oso bakuna.Gametoak ekoizten dituzten organoez bakarrik daude osatuta:lore arrak,estaminez eta emeak,karpeloz.Lore emeak elkartuta egoten dira,kono emeak eratzen dituzte,arrek kono arrak eratzen dituzte.

ESPERMATOFITO ANGIOSPERMOEN UGALKETA:

Loreak ikusgarriak dira, eta egitura konplexuagokoak.  Lore mota ugari badituzte ere, haietako gehienak hermafroditak dira.  Haziak fruituen barruan gordeta daude, gimnospermoak ez bezala.Ezauga:Pistiloa:karpeloaren botila itxurako egitura.Hiru zati dit:
obulutegia,estiloa,estigma
.Obulutegia:pistiloaren beheko zatian,barruan obulua.Estigma:pistiloaren goiko muturra,itsaskorra da eta irekidura bat du.Polena harrapatu eta hozitu.Estiloa:obulutegiaren eta estigmaren artean dagen hodia,polen-hodia gidatzen eta elikatzen du garatzeko eta obulura gameto emera heltzeko.Angiospermoen loreak pistilo bakarra edo gehiago eduki ditzake,pistilo bakoitza karpelo batez edo gehiagoz osatuta.Estamineak harizi eta antera batez osatuta daude.

Antera bi zatitan(teka) bertan polena dago

Beste organo batzuk,kaliza eta korola.Lore-bilgarria osatzen dute:polinizazio era berri bati lotuta:polena animalien bitartez garraiatzea.Lorea pipil fasean,lore-bilgarriak ugaltze-organoak babestu animaliengandik.Pipila irekitzean,bilgarriak forma eta kolore ikusgarriak,usain erakargarriak eta nektar goxoak.Horrek animaliak erakartzen dituzte janari bila.Elikatzen ari direnean polena eransten zaie,horrela garraiatzen dute polena lore batetik bestera.Animaliek garraoatzen dute polena.Polena lorearen estigman gelditzen denean,polen-hodi bat osatzen da,obulura heltzen denean.Polen-hodiak hazten jarraitzen du,gametofito emera heldu arte,polen-hodiaren muturrean dagoen gametofito arrak emea ernaltzen du ,zelula-arrautza sortzen da.Zelula arrautza garatu eta enbrioia bilakatu,obulua hazi bihurtu ete obulutegia fruitua.Fruitua eratzeko,petaloak,sepaloak eta estamineak ihartu eta erori.Fruitua organoa da,haziak barreiatzen laguntzen du.Hazia fruituen barruan gordeta dituzten espermatofitoak angiospermoak dira,gimnosperoaren haziak ez daude fruituen barruan.