Al-Andalus: Iberiar Penintsularen Historia Musulmana (711-1492)

Al-Andalus: Iberiar Penintsularen Historia Musulmana (711-1492)

Musulmanen Konkista (711-714)

711. urtean, Iberiar Penintsula bisigodoen erresuma ahul bat zen, gerra zibilean murgilduta. Tariq ibn Ziyad buru zuen armada musulman txiki batek Guadaleteko guduan bisigodoak garaitu zituen, eta horrela hasi zen penintsularen konkista.

Tariq-en ibilbidea 711. urtean hasi zen, Guadaleteko guduan Errodrigo garaitu zutenean. Kordobara joan zen, ondoren Toledora, Toledotik Guadalajarara, Guadalajaratik Talavera eta Zaragozara, Zaragozatik Amayara eta Amayatik Astorgara 714. urterarte.

Musa ibn Nusayr buru zuen beste armada musulman bat 712an iritsi zen penintsulara. Medirara joan zen, ondoren Toledora eta Toledotik Zaragozara, Zaragozatik Palentziara eta Oviedora 714. urterarte.

Lau urte eskasetan, musulmanek ia penintsula osoa konkistatu zuten. Iparraldean klima hotza eta euritsua zela eta, ez ziren han geratu.

Al-Andalus Emirerria (714-929)

Musulmanek konkistatutako lurraldeari Al-Andalus izena jarri zioten, eta Kordoba hiriburua ezarri zuten. Hasieran, Damaskoko Kalifaren menpeko emirerria izan zen.

750. urtean, Abbastarrek Omeiatar Kalifa-herria suntsitu zuten Damaskon. Abd al-Rahman I.a, Omeiatar printze bat, Kordobara ihes egin eta emirerri independente bat sortu zuen.

Kordobako Kalifa-herria (929-1031)

X. mendean, Abd al-Rahman III.ak emirerria kalifa-herri bihurtu zuen. Garaipen militar ugari lortu zituen eta bere burua kalifa izendatu zuen. Kordobako Kalifa-herria Al-Andalusen urrezko aroa izan zen, kultura eta zientzia loratu ziren.

Taifen Aroa (1031-1492)

1031. urtean, Kordobako Kalifa-herria desegin zen eta taifa izeneko erreinu txikietan banatu zen. Iparraldeko kristau erreinuek musulmanen ahulezia aprobetxatu zuten lurraldea berreskuratzeko.

Almoravideak eta Almohadeak

XI. eta XII. mendeetan, Almoravideak eta Almohadeak, Afrikako iparraldeko bi dinastia musulman, penintsulara iritsi ziren taifen batasuna berrezartzeko. Hasieran garaipenak lortu zituzten, baina azkenean kristauen aurrerapena ezin izan zuten gelditu.

Granadako Erresuma (1238-1492)

XIII. mendearen erdialdean, Granadako Erresuma zen Al-Andalusen azken gotorlekua. 1492an, Errege Katolikoek Granada konkistatu zuten, eta horrela amaitu zen musulmanen presentzia Iberiar Penintsulan.

Al-Andaluseko Gizartea

Al-Andaluseko gizartea heterogeneoa zen, hainbat talde etniko eta erlijiosoz osatua:

• Arabiarrak eta berbereak: Konkistatzaileak ziren eta gizartearen elitea osatzen zuten.
• Muladiak: Islama onartu zuten kristauak ziren.
• Mozarabiarrak: Kristauak ziren, baina musulmanen menpe bizi ziren.
• Juduak: Gutxiengoa ziren, baina oso aktiboak ziren ekonomian.

Al-Andaluseko Ekonomia

Al-Andaluseko ekonomia nekazaritzan, eskulangintzan eta merkataritzan oinarritzen zen. Ureztatze teknikak garatu zituzten eta labore berriak sartu zituzten, hala nola arroza eta kotoia. Eskulangileek kalitate handiko produktuak egiten zituzten, hala nola zeramika, urregintza eta zetazko oihalak. Al-Andalus merkataritza gune garrantzitsua izan zen, Mediterraneo itsasoaren eta Europaren artean.