Materia eta propietateak
Enviado por Programa Chuletas y clasificado en Física
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 3,63 KB
Solido
solidotzea
fusioa/urtzea kristaltzea sublimazioa
lurruntzea
Likido Gas
kondentzazioa/likidotzea
zenbaki atomikoa = protoi kopuru = elektro kopuru
masa atomikoa = protoi kopuru + neutroi kopuru
z.a.= 40(e=p)
m.a.= 91(p+n )= (40+n) = 91 n.= 91-40 = 51 n.= 51
1.Materiari buruzko lehen teoriakDemokrito-Irudimenean eta intuizioan oinarritu---Imaginatu zuen materia behin eta berriro zatika partikula txikiak eta zatiezinak lourtu arte ( atomoak)---Osagai zituzten substantzien arraberakoak (lur,ur,aire eta su-atomoak ).
Johm Dalton-Zientzialari ingelesak subtantzia batzuen konposizioa nanalizatu (karbono dioxidoa ate ura)---Metodo zientifiko erabili (esperimentuak egiteko eta bildutako datuak astertu ondorioak ateratzeko).
Lupaz materia astertu-Materia atomo deritzen pertikula zatiezin oso txikiz osatuta---Hainbat atomo mota daude, masa eta tamainaren arabera bereizi---Atomoak elkarrekin batzen dira substantziak eratzeko (molekulak) (1.mota bereko atomoak eratatuko substantziari elementu kimikoa da.2.mota desberdineko atomoek eratutako substantziari komposatu kimikoa da).
2.Atomoa gaur egun
-Protoiak karga elektriko positiboa (+)
-Neutroiak ez dute karga elektrikorik
-Elektroiek karga elektriko negatibo (-) eta bira nukleoaren inguruan
-Atomoaren kampoaldeko geruza osatzen duen geruzari atomo-azala da
-Zein da atomoaren karga elektrikoa?atomoa neutroa da
- Non dago atomoaren masa? nukleoan kontzentaturik dago
-Zein da nukleoaren tamaina?diametro atomoarena baino ehun mila aldiz txikiago da
1869,D.J.Mendeleiev(1834-1907) kimikari errusiarrak masaren arabera ordenatu zituen elementu kimikoak taula periodikoan.
3.Molekulak
Atomoak elkarrekin batu:elkarketa hori milekulak dira.Hiru mota:
1.elementu bereko atomoz eratutako molekulak(egitura molekularra)
2.elementu desberdin atomoz eratutako molekulak(komposatu molekularra)
3.elementu monoatomikoak(egitura molekularra)
Molekulak formula kimiko bidez adierazten da.
4.konposatu organikoak eta ez-organikoa
Konposatu organikoak:
molekulen ezaugarriak:
-Molekulen egitura karbono-atomoren kate batean oinarritu
-Konplexuak eta handiak
-Gehien bat karbonoz,oxigenoz eta hidrogenoz osatuta
Konposatu ez-organikoa:
molekulen ezaugarriak:
-Ez dago karbono-atomoren katerik egituran
-Simpleak eta txikiak
-Mota askotako elementu kimikoz osatuta
5.Materiaren aldakuntza fisikoak eta kimikoak
Elementu eta konposatu kimikoek beren egoeran edo konposizio kimikoan eragina dute aldakuntzak jasan ditzakete.Prozezuak:
1.Substantzien egoera aldatu arren konposizioa aldatzen ez denean, hasierako eta amaierako substantziak berberak direnean, aldakuntza fisikoak da.
2.Substantzia bat edo batzuk transformatu eta substantzia berriak sortzen direnean, aldakuntza kimikoa da.
solidotzea
fusioa/urtzea kristaltzea sublimazioa
lurruntzea
Likido Gas
kondentzazioa/likidotzea
zenbaki atomikoa = protoi kopuru = elektro kopuru
masa atomikoa = protoi kopuru + neutroi kopuru
z.a.= 40(e=p)
m.a.= 91(p+n )= (40+n) = 91 n.= 91-40 = 51 n.= 51
1.Materiari buruzko lehen teoriakDemokrito-Irudimenean eta intuizioan oinarritu---Imaginatu zuen materia behin eta berriro zatika partikula txikiak eta zatiezinak lourtu arte ( atomoak)---Osagai zituzten substantzien arraberakoak (lur,ur,aire eta su-atomoak ).
Johm Dalton-Zientzialari ingelesak subtantzia batzuen konposizioa nanalizatu (karbono dioxidoa ate ura)---Metodo zientifiko erabili (esperimentuak egiteko eta bildutako datuak astertu ondorioak ateratzeko).
Lupaz materia astertu-Materia atomo deritzen pertikula zatiezin oso txikiz osatuta---Hainbat atomo mota daude, masa eta tamainaren arabera bereizi---Atomoak elkarrekin batzen dira substantziak eratzeko (molekulak) (1.mota bereko atomoak eratatuko substantziari elementu kimikoa da.2.mota desberdineko atomoek eratutako substantziari komposatu kimikoa da).
2.Atomoa gaur egun
-Protoiak karga elektriko positiboa (+)
-Neutroiak ez dute karga elektrikorik
-Elektroiek karga elektriko negatibo (-) eta bira nukleoaren inguruan
-Atomoaren kampoaldeko geruza osatzen duen geruzari atomo-azala da
-Zein da atomoaren karga elektrikoa?atomoa neutroa da
- Non dago atomoaren masa? nukleoan kontzentaturik dago
-Zein da nukleoaren tamaina?diametro atomoarena baino ehun mila aldiz txikiago da
1869,D.J.Mendeleiev(1834-1907) kimikari errusiarrak masaren arabera ordenatu zituen elementu kimikoak taula periodikoan.
3.Molekulak
Atomoak elkarrekin batu:elkarketa hori milekulak dira.Hiru mota:
1.elementu bereko atomoz eratutako molekulak(egitura molekularra)
2.elementu desberdin atomoz eratutako molekulak(komposatu molekularra)
3.elementu monoatomikoak(egitura molekularra)
Molekulak formula kimiko bidez adierazten da.
4.konposatu organikoak eta ez-organikoa
Konposatu organikoak:
molekulen ezaugarriak:
-Molekulen egitura karbono-atomoren kate batean oinarritu
-Konplexuak eta handiak
-Gehien bat karbonoz,oxigenoz eta hidrogenoz osatuta
Konposatu ez-organikoa:
molekulen ezaugarriak:
-Ez dago karbono-atomoren katerik egituran
-Simpleak eta txikiak
-Mota askotako elementu kimikoz osatuta
5.Materiaren aldakuntza fisikoak eta kimikoak
Elementu eta konposatu kimikoek beren egoeran edo konposizio kimikoan eragina dute aldakuntzak jasan ditzakete.Prozezuak:
1.Substantzien egoera aldatu arren konposizioa aldatzen ez denean, hasierako eta amaierako substantziak berberak direnean, aldakuntza fisikoak da.
2.Substantzia bat edo batzuk transformatu eta substantzia berriak sortzen direnean, aldakuntza kimikoa da.